Zestawienie najlepszych książek XXI (na ten moment) według New York Times, które ukazały się w języku polskim (i są dostępne w księgarniach)

98

„Belcanto”, Ann Patchett

„Belcanto” autorstwa Ann Patchett to powieść opublikowana w 2001 roku, która zdobyła wiele nagród literackich, w tym Orange Prize for Fiction. Historia oparta jest luźno na prawdziwym wydarzeniu – kryzysie zakładników w ambasadzie japońskiej w Limie, Peru, w 1996 roku.

Akcja powieści rozgrywa się w bliżej nieokreślonym kraju Ameryki Łacińskiej, gdzie bogaty japoński biznesmen Katsumi Hosokawa zostaje zaproszony na urodzinowe przyjęcie w rezydencji wiceprezydenta. Przyjęcie ma na celu przekonanie Hosokawy do zainwestowania w kraj. Główną atrakcją wieczoru jest występ znanej operowej diwy, Roxanne Coss, której Hosokawa jest wielkim wielbicielem.

W trakcie przyjęcia dochodzi do niespodziewanego ataku terrorystycznego. Grupa partyzantów wpada do rezydencji, planując porwać prezydenta kraju, który jednak na ostatnią chwilę zrezygnował z udziału w wydarzeniu. W obliczu tej pomyłki terroryści biorą jako zakładników wszystkich gości, w tym dyplomatów, biznesmenów i Roxanne Coss.

Powieść rozwija się powoli, przedstawiając życie codzienne zakładników i ich oprawców, którzy, zmuszeni do wspólnego przebywania, zaczynają się poznawać i tworzyć między sobą niezwykłe więzi. W centrum tej historii znajdują się różne relacje, które się rozwijają – nie tylko pomiędzy zakładnikami, ale także między zakładnikami a terrorystami. Muzyka odgrywa tu kluczową rolę, stając się medium porozumienia, narzędziem przynoszącym ukojenie i piękno w trudnych warunkach.

W miarę upływu czasu, w dusznej atmosferze rezydencji, między zakładnikami a porywaczami rozwijają się zaskakujące relacje. Postacie, które początkowo wydają się być wrogami, zaczynają odkrywać swoje ludzkie oblicza, a także nawiązywać więzi emocjonalne. Powieść bada temat miłości, sztuki oraz ludzkiej natury w obliczu kryzysu, ukazując, jak w trudnych sytuacjach mogą rodzić się niespodziewane uczucia i zrozumienie.

„Belcanto” to opowieść o ludzkiej naturze, miłości, sztuce i nadziei. Ann Patchett stworzyła atmosferę pełną napięcia, ale jednocześnie poetycką, badając, jak w sytuacji zagrożenia mogą rozwijać się nieoczekiwane więzi, a także jak sztuka i piękno mogą przekraczać bariery językowe i kulturowe. Powieść porusza też kwestie władzy, lojalności i moralności, pokazując, jak w warunkach kryzysowych ujawniają się prawdziwe charaktery ludzi.

95

"Na szafocie", Hilary Mantel

„Na szafocie” (oryg. „Bring Up the Bodies”) autorstwa Hilary Mantel to druga część trylogii opowiadającej o życiu Thomasa Cromwella, potężnego doradcy króla Henryka VIII. Powieść, wydana w 2012 roku, zdobyła wiele prestiżowych nagród, w tym Nagrodę Bookera, podobnie jak jej poprzedniczka, „W komnatach Wolf Hall”.

Akcja powieści koncentruje się na upadku Anny Boleyn, drugiej żony Henryka VIII, i jej dramatycznej drodze na szafot. Książka rozpoczyna się w 1535 roku, kiedy Anna, początkowo faworyzowana przez króla, zaczyna tracić jego łaski z powodu niezdolności do urodzenia męskiego dziedzica. Jednocześnie Henryk zaczyna interesować się Jane Seymour, jedną z dam dworu Anny.

Główny bohater, Thomas Cromwell, lojalny sługa króla, zostaje postawiony przed trudnym zadaniem. Jego obowiązkiem staje się przygotowanie gruntu pod unieważnienie małżeństwa Henryka z Anną i umożliwienie królowi poślubienia Jane. W trakcie powieści Cromwell, który jest jednocześnie bezwzględnym politykiem i człowiekiem o skomplikowanej psychice, wykorzystuje swoje umiejętności intrygi, aby doprowadzić do upadku Anny Boleyn. Mantel ukazuje, jak Cromwell z precyzją manipuluje faktami, świadkami i dowodami, aby zrealizować cele króla.

„Na szafocie” przedstawia zarówno publiczne, jak i intymne aspekty władzy. Hilary Mantel z wielką dbałością o szczegóły historyczne kreśli obraz dworu Tudorów, gdzie nieustannie toczą się walki o władzę, a życie ludzi zależy od kaprysu króla. Powieść ukazuje też złożoną osobowość Thomasa Cromwella – człowieka, który jest zarazem ambitny i lojalny, okrutny i współczujący, a także nieustannie balansujący między wiernością swoim przekonaniom a służbą królowi.

Powieść kończy się egzekucją Anny Boleyn, która zostaje skazana na śmierć za cudzołóstwo, kazirodztwo i zdradę stanu. Mimo że wiemy, jak potoczą się losy bohaterów, Mantel udaje się utrzymać czytelnika w napięciu, dzięki głębokiej analizie postaci i misternie zbudowanej intrydze.

„Na szafocie” to mistrzowska powieść historyczna, która nie tylko wiernie oddaje realia XVI-wiecznej Anglii, ale także oferuje wnikliwe spojrzenie na naturę władzy, moralności i ludzkich ambicji.

94

"O pięknie", Zadie Smith

„O pięknie” (oryg. „On Beauty”) autorstwa Zadie Smith to powieść wydana w 2005 roku, która zdobyła szerokie uznanie. Książka jest współczesną sagą rodzinną, która bada kwestie tożsamości, rasizmu, klasy społecznej oraz relacji międzyludzkich.

Powieść opowiada historię dwóch rodzin – Belseyów i Kippsów, których losy splatają się ze sobą. Profesorów Howarda Belseya i Monty’ego Kippsa łączy zamiłowanie do piękna i podziw dla Rembrandta, ale dzieli stosunek do piękna i do samego malarza, co prowadzi do zażartej wrogości między nimi. Gdy Kippsowie przenoszą się za ocean i osiedlają w kampusie, gdzie mieszkają Belseyowie, komplikacje w życiu obu rodzin mnożą się.

Powieść dotyka również tematu tożsamości artystycznej i krytyki sztuki. W tle opowieści przewija się temat różnicy między estetyką a polityką, a także osobistych dylematów bohaterów związanych z własnymi wartościami i przekonaniami.

„O pięknie” jest pełna ironii i błyskotliwego humoru, ale jednocześnie głęboko refleksyjna. Zadie Smith z mistrzowską precyzją przedstawia złożoność współczesnych problemów społecznych i osobistych, z jakimi mierzą się jej bohaterowie. Powieść jest także znana z bogatego języka, złożonych postaci i zróżnicowanego obrazu społecznego, który odzwierciedla różnorodność współczesnego świata.

Powieść nie tylko dostarcza wnikliwego obrazu społeczeństwa, ale także zmusza czytelnika do refleksji nad pojęciem piękna – zarówno w sztuce, jak i w codziennym życiu.

Powieść zdobyła wiele nagród, w tym Somerset Maugham Award, Anisfield-Wolf Book Award i Women’s Prize for Fiction (dawniej Orange Prize for Fiction). Była również nominowana do Nagrody Bookera

93

"Stacja Jedenasta", Emily St. John Mandel

„Stacja Jedenasta” Emily St. John Mandel to postapokaliptyczna powieść rozgrywająca się w świecie zniszczonym przez pandemię grypy, która wymazała większość ludzkości. Fabuła koncentruje się wokół grupy aktorów i muzyków znanych jako „Wędrowna Symfonia”, którzy podróżują po osadach ocalałych w regionie Wielkich Jezior, występując z sztukami Szekspira i koncertami klasycznymi. Historia przeplata się między wydarzeniami przed pandemią, jej początkiem i światem 20 lat po katastrofie, ukazując losy kilku powiązanych ze sobą postaci, ze szczególnym uwzględnieniem aktorki Kirsten i jej relacji z innymi bohaterami.

Mandel bada tematy sztuki, pamięci i przetrwania, pokazując jak kultura może przetrwać nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach. Książka przedstawia świat po upadku cywilizacji, gdzie brak elektryczności i nowoczesnej technologii zmusza ludzi do powrotu do prostszego stylu życia. Powieść porusza kwestie tego, co czyni życie wartym przeżycia, podkreślając rolę piękna i ludzkiej więzi w obliczu katastrofy.

„Stacja Jedenasta” nie jest typową mroczną postapokaliptyczną opowieścią, ale raczej refleksyjnym spojrzeniem na to, co pozostaje ważne, gdy wszystko inne zostaje utracone. Autorka kreśli złożone portrety postaci, pokazując jak ich losy splatają się przed, w trakcie i po pandemii. Mandel wykorzystuje tę narracyjną strukturę, aby zgłębić tematy pamięci, tożsamości i znaczenia sztuki w życiu człowieka.

92

"Czas porzucenia", Elena Ferrante

„Czas porzucenia” to intensywna psychologiczna powieść o kobiecie zmagającej się z rozpadem małżeństwa i własnej tożsamości. Główna bohaterka i narratorka, Olga, zostaje nagle porzucona przez męża dla młodszej kobiety, co wywołuje u niej głęboki kryzys emocjonalny. Ferrante opisuje wewnętrzny świat Olgi, jej gniew, rozpacz i dezorientację, tworząc klaustrofobiczną atmosferę emocjonalnego kryzysu.

Olga, która zrezygnowała z własnych literackich aspiracji na rzecz roli żony i matki, staje w obliczu nagłego porzucenia. Jej codzienne obowiązki stają się przytłaczające, a opieka nad dwojgiem dzieci przerasta ją. W miarę jak gniew, zazdrość i obsesja narastają, Olga przechodzi wewnętrzną transformację, stając się kimś, kim nigdy nie była. Jej mieszkanie, które kiedyś było bezpiecznym miejscem, staje się pułapką, a ona sama musi zmierzyć się z własnymi demonami i emocjami, które ujawniają się w obliczu kryzysu

Książka zgłębia tematy tożsamości kobiecej, macierzyństwa i społecznych oczekiwań wobec kobiet. Autorka przedstawia bolesny proces odzyskiwania kontroli nad własnym życiem i odkrywania na nowo własnej wartości, podczas gdy Olga przechodzi przez różne stadia żalu, gniewu i obsesji, próbując jednocześnie opiekować się dwójką dzieci.

Powieść porusza również kwestie zależności emocjonalnej i trudności w definiowaniu siebie poza rolą żony i matki. „Czas porzucenia” to nie tylko opowieść o rozpadzie związku, ale także głębokie studium ludzkiej psychiki w obliczu traumy. Ferrante mistrzowsko oddaje chaotyczny stan umysłu bohaterki, tworząc surowy i emocjonalnie intensywny portret kobiety na krawędzi załamania, walczącej o odzyskanie siebie.

91

"Ludzka skaza", Philip Roth

„Ludzka skaza” to powieść Philipa Rotha, która zgłębia skandal seksualny na fikcyjnym amerykańskim uniwersytecie Athena College w Nowej Anglii w latach 90. XX wieku. Główny bohater, Coleman Silk, szanowany dziekan wydziału, zostaje oskarżony o rasizm po niefortunnym komentarzu, co prowadzi do jego rezygnacji.

Wraz z rozwojem fabuły okazuje się, że Silk skrywa sekret z przeszłości, który jest kluczowy dla zrozumienia jego życia i decyzji. Silk urodził się jako Afroamerykanin, lecz ze względu na jasną karnację, postanowił przejść na „białą” stronę i zerwać wszelkie więzi z rodziną oraz swoją prawdziwą tożsamością rasową. Decyzja ta, podjęta w młodości, naznaczyła całe jego życie, a jego wybory oraz tożsamość odgrywają kluczową rolę w tragicznych wydarzeniach, które spotykają go w późniejszych latach.

Autor bada konsekwencje tego oszustwa tożsamościowego zarówno dla samego Silka, jak i dla jego otoczenia. Książka stanowi głębokie studium psychologiczne głównego bohatera, ukazując, jak jego decyzje z przeszłości wpływają na jego teraźniejszość.

Kto czyta książki, żyje podwójnie.

89

"Powrót", Hisham Matar

„Powrót” to autobiograficzne wspomnienia Hishama Matara o poszukiwaniu ojca, prominentnego dysydenta, który zaginął w libijskim więzieniu. Autor opisuje swoją podróż do Libii po 33 latach nieobecności i upadku reżimu Kaddafiego, próbując odkryć prawdę o losie ojca.

Matar zgłębia tematy straty, pamięci i tożsamości, ukazując wpływ politycznej represji na życie rodzinne. Książka oferuje spojrzenie na historię i politykę Libii, jednocześnie będąc intymnym portretem rodziny rozdartej przez dyktaturę. Autor łączy osobiste doświadczenia i wspomnienia z szerszym kontekstem historycznym i kulturowym post-Kaddafijskiej Libii.

„Powrót” jest również głęboką refleksją nad naturą wygnania i tęsknoty za domem. Matar analizuje, jak nieobecność ojca kształtowała jego życie i twórczość, rozważając wpływ politycznej przemocy na jednostki i rodziny. Książka ta jest zarówno hołdem dla zaginionego ojca, jak i medytacją nad siłą rodzinnych więzi. 

Książka zdobyła uznanie krytyków i została uhonorowana Nagrodą Pulitzera w 2017 roku, co podkreśla jej znaczenie jako ważnego głosu w literaturze faktu oraz osobistej historii związanej z politycznymi zawirowaniami w Libii

87

"Trans i pół, bejbi", Torrey Peters

Trans i pół, bejbi to największy amerykański bestseller 2021 roku. 

Peters przedstawia złożoność tożsamości płciowej, rodzicielstwa i związków w społeczności trans i queer.

„Trans i pół, bejbi” Torrey Peters koncentruje się na trzech postaciach: Katrinie, Reese i Amesie. Katrina to kobieta cis, Reese to kobieta transpłciowa, a Ames, który wcześniej był Amy, zmaga się z detranzycją. Ich życia splatają się po nieoczekiwanej ciąży, co zmusza je do konfrontacji z ich najgłębszymi pragnieniami związanymi z płcią, macierzyństwem i seksem. Fabuła rozwija się wokół propozycji Ames’a, aby cała trójka wspólnie wychowywała dziecko, co staje się katalizatorem dla zgłębienia szeregu skomplikowanych emocji i dynamik.

Powieść porusza trudne tematy, takie jak dysforia płciowa, pragnienie posiadania dzieci i wyzwania związane z tranzycją. Autorka oferuje szczery i nieidealny portret postaci, unikając stereotypów i uproszczonych narracji. „Trans i pół, bejbi” jest również komentarzem na temat współczesnych ruchów queerowych i feministycznych.

Peters łączy humor z głęboką refleksją nad naturą tożsamości i rodziny. Tworzy narrację, która jest jednocześnie specyficzna dla doświadczeń trans i uniwersalna w swoim ujęciu ludzkich pragnień i lęków.

„Trans i pół, bejbi” wyróżnia się swoją odwagą w podejmowaniu kontrowersyjnych tematów i szczerością w przedstawianiu złożonych postaci, co czyni ją znaczącym wkładem w współczesną literaturę i dyskusję o tożsamości płciowej.

85

"Sielanki", George Saunders

„Sielanki” to zbiór opowiadań George’a Saundersa, który prezentuje jego charakterystyczny styl łączący satyrę, absurd i głęboką empatię. Saunders tworzy surrealistyczne, często dystopijne światy, które są jednocześnie dziwaczne i niepokojąco znajome, łącząc elementy science fiction i surrealizmu.

Każde opowiadanie w zbiorze oferuje unikalną perspektywę na współczesne społeczeństwo, poruszając tematy takie jak konsumpcjonizm, nierówności społeczne, dehumanizacja, kapitalizm i wpływ technologii. Autor często umieszcza swoich bohaterów w absurdalnych lub dystopijnych sytuacjach, badając ludzką naturę i moralną złożoność współczesnego życia.

W „Sielankach” Saunders przedstawia różnorodne postacie, takie jak tancerz erotyczny nawiedzany przez ducha ciotki, czy para neandertalczyków zmuszonych do przejścia na wegetarianizm. Opowiadania te, choć na pierwszy rzut oka zabawne, są pełne wieloznaczności i niedopowiedzeń, co sprawia, że czytelnik jest zmuszony do refleksji nad absurdami współczesnego świata.

Saunders balansuje między humorem a patosem, tworząc postacie, które są jednocześnie groteskowe i głęboko ludzkie. Jego proza jest pełna lingwistycznych eksperymentów i niespodziewanych zwrotów akcji, co czyni ją zarówno zabawną, jak i prowokującą do myślenia.

„Sielanki” zgłębiają etyczne dylematy, często stawiając bohaterów w trudnych sytuacjach moralnych. Saunders wykorzystuje elementy fantastyki, aby komentować aktualne problemy społeczne i polityczne, jednocześnie zachowując głęboką empatię dla swoich często zagubionych lub zdesperowanych postaci.

84

"Cesarz wszech chorób", Siddhartha Mukherjee

„Cesarz wszech chorób” to monumentalna „biografia” raka autorstwa Siddharthy Mukherjee, onkologa i pisarza. Ta książka non-fiction przedstawia kompleksową historię raka i walki z nim, śledząc jej przebieg od starożytności do czasów współczesnych.

Książka jest napisana z perspektywy lekarza i naukowca, co pozwala na głębsze zrozumienie zarówno medycznych, jak i emocjonalnych wymiarów tej choroby.

Mukherjee łączy naukowe fakty z osobistymi historiami pacjentów i lekarzy, tworząc narrację, która jest jednocześnie informacyjna i głęboko ludzka. Autor zgłębia ewolucję naszego rozumienia raka, od wczesnych teorii po najnowsze odkrycia w dziedzinie genetyki i immunologii.

Książka przedstawia portrety pionierów w badaniach nad rakiem, ukazując ich sukcesy i porażki. Mukherjee analizuje również kulturowe znaczenie raka i jego wpływ na społeczeństwo, kulturę i politykę zdrowotną. Jest to kompleksowe i poruszające studium jednej z najbardziej złożonych i wpływowych chorób w historii ludzkości.

Mukherjee łączy rygor naukowy z umiejętnością opowiadania wciągających historii. Książka jest zarówno kroniką medyczną, jak i głęboką refleksją nad ludzką wytrwałością w obliczu choroby. Autor przedstawia zarówno postępy w leczeniu, jak i wyzwania, które wciąż stoją przed medycyną.

83

"Straszliwa zieleń", Benjamín Labatut

Książka zgłębia życie i prace takich postaci jak Werner Heisenberg, Erwin Schrödinger, Alexander Grothendieck i Fritz Haber, ukazując, jak ich geniusz często prowadził do nieoczekiwanych i czasem przerażających konsekwencji. 

Powieść podąża za losami samotników o wielkiej fantazji, nieprzystosowanych dziwaczków i odludków, którzy uciekają w świat swoich rojeń. Jednocześnie są to wielcy wynalazcy, którzy zmienili oblicze współczesnej nauki. Labatut prowadzi czytelnika przez różne miejsca i epoki, od sanatoriów dla gruźlików po komory gazowe Auschwitz, ukazując naukową rewolucję oraz losy największych rewolucjonistów, którzy odkrywali nowe światy, ale długo pozostawali ich jedynymi mieszkańcami

Autor łączy naukowe fakty z literacką wyobraźnią, tworząc narrację, która jest jednocześnie edukacyjna i niepokojąca. „Straszliwa zieleń” porusza tematy etyki w nauce, granic ludzkiego poznania i wpływu odkryć naukowych na społeczeństwo. Labatut zgłębia także psychologiczne aspekty twórczości naukowej, ukazując obsesje i lęki towarzyszące wielkim umysłom. Szczególną uwagę poświęca etycznym dylematom związanym z postępem naukowym, zwłaszcza w kontekście fizyki kwantowej i chemii.

 

Książka jest głęboką refleksją nad naturą rzeczywistości i rolą człowieka w jej odkrywaniu i kształtowaniu. Autor bada tematykę geniuszu, szaleństwa i moralnej odpowiedzialności naukowców, oferując nowe spojrzenie na historię nauki i jej wpływ na ludzką świadomość.

„Straszliwa zieleń” stanowi unikalny wkład w literaturę naukową, łącząc elementy biograficzne z fikcją literacką. Jest to dzieło, które nie tylko przybliża czytelnikowi fascynujące historie z dziejów nauki, ale także skłania do głębokiej refleksji nad konsekwencjami ludzkiego dążenia do poznania i przekształcania świata.

82

"Czas huraganów", Fernanda Melchor

„Czas huraganów” to intensywna i brutalna powieść Fernandy Melchor, osadzona w małej meksykańskiej wiosce. Książka rozpoczyna się odkryciem ciała lokalnej „Czarownicy”, co prowadzi do odsłonięcia mrocznych sekretów społeczności.

Śledztwo w tej sprawie prowadzi do odkrycia mrocznego świata, w którym dominują bieda, przemoc, mizoginia oraz brutalność. 

 

Melchor wykorzystuje strumień świadomości i długie, hipnotyzujące zdania, aby stworzyć duszną, klaustrofobiczną atmosferę. Powieść przedstawia brutalne i surowe życie mieszkańców wioski poprzez serię monologów różnych postaci, których losy splatają się wokół centralnego wydarzenia.

Autorka zgłębia tematy przemocy, biedy, mizoginii i korupcji w meksykańskim społeczeństwie. „Czas huraganów” jest bezlitosnym portretem społeczności dotkniętej nierównościami i brakiem perspektyw, ukazując złożoność ludzkiej natury i społecznych relacji.

Melchor w swojej książce oddaje lokalny dialekt i sposób myślenia postaci, tworząc autentyczny obraz meksykańskiej prowincji. Książka charakteryzuje się intensywnym, poetyckim językiem i nielinearną narracją, co potęguje jej emocjonalny wydźwięk.

„Czas huraganów” stanowi również metaforę szerszych problemów społecznych i politycznych Meksyku. Jest to ważny głos we współczesnej literaturze latynoamerykańskiej, oferujący surowe i niepozbawione poezji spojrzenie na trudną rzeczywistość. 

Czytanie jest dla umysłu tym, czym gimnastyka dla ciała.

79

"Instrukcja dla pań sprzątających", Lucia Berlin

„Instrukcja dla pań sprzątających” to zbiór opowiadań Lucii Berlin, który przyniósł jej pośmiertną sławę i uznanie krytyki. Książka czerpie częściowo z własnych doświadczeń życiowych autorki, tworząc surowe, ale pełne empatii portrety kobiet z różnych środowisk społecznych.

Książka składa się z 43 opowiadań, które są w dużej mierze autobiograficzne i koncentrują się na ulotnych momentach życia. Berlin, znana ze swojego bezpośredniego i konwersacyjnego stylu, opisuje codzienne doświadczenia, które często są pomijane w literaturze. Jej historie rozgrywają się w miejscach, które znała najlepiej, takich jak Chile, Meksyk, Kalifornia i Zachód Stanów Zjednoczonych.

Berlin koncentruje się często na postaciach z marginesu społecznego – alkoholikach, pracownikach fizycznych, samotnych matkach. Jej opowiadania przedstawiają historie kobiet zmagających się z uzależnieniami, trudnymi relacjami i pracą fizyczną. Autorka daje ujście swoich bohaterek, łącząc ostry humor z głębokim zrozumieniem ludzkiego cierpienia i słabości.

Zbiór opowiadań oferuje niezwykłe spojrzenie na Amerykę drugiej połowy XX wieku, szczególnie z perspektywy grup często pomijanych w literaturze. Berlin często skupia się na codziennych momentach, nadając im głębsze znaczenie i oferując unikalną perspektywę na życie w tym okresie.

„Instrukcja dla pań sprzątających” wyróżnia się empatycznym spojrzeniem na ludzką kondycję, jednocześnie nie stroniąc od trudnych tematów. Książka stanowi przykład literatury, która potrafi przekształcić osobiste doświadczenia w uniwersalne opowieści o zmaganiach, nadziei i przetrwaniu, prezentując bogaty i złożony obraz amerykańskiego społeczeństwa.

78

"Septologia", Jon Fosse

„Septologia” to siedmioczęściowa, eksperymentalna powieść norweskiego pisarza Jona Fosse, Laureata Literackiej Nagrody Nobla. 

Powieść koncentruje się na postaci Asle, malarza i wdowca, który mieszka w małym domu w Dylgja. Jego życie splata się z postacią drugiego Asle, jego sobowtóra, który mieszka w Bjørgvin. Obaj mężczyźni prowadzą różne życie: jeden z nich odniósł sukces i stał się religijny, podczas gdy drugi zmaga się z trudnościami. Książka bada ich losy, zbliżając ich do nieuchronnego spotkania.

Narracja nie jest linearna, lecz przeplata różne okresy życia bohatera, od młodości po starość, tworząc złożoną mozaikę wspomnień, refleksji i codziennych doświadczeń.

Dwoistość bohaterów pozwala na głębsze zgłębienie tematów tożsamości i wyborów życiowych. Asle rozmyśla nad swoim życiem, sztuką, relacjami i duchowością, często wracając myślami do zmarłej żony Ales, przyjaciela Åsleika i sąsiada Helge.

Fosse eksperymentuje z formą, używając długich, płynnych zdań i powtórzeń, co nadaje tekstowi medytacyjny charakter. Książka zgłębia tematy takie jak sztuka, wiara, miłość, śmierć oraz związek głównego bohatera z alkoholem. Autor porusza się między przeszłością a teraźniejszością, rzeczywistością a wyobraźnią, tworząc wielowarstwowy portret psychologiczny narratora.

„Septologia” jest często postrzegana jako jedno z najambitniejszych dzieł Fosse, łączące w sobie elementy prozy poetyckiej i filozoficznej refleksji. Powieść charakteryzuje się poetyckim, płynnym stylem, który odzwierciedla strumień świadomości narratora, jednocześnie badając granice między rzeczywistością a wyobraźnią.

Książka została wysoko oceniona przez krytyków i przyniosła autorowi nominację do Międzynarodowej Nagrody Bookera, co podkreśla jej artystyczną wartość i innowacyjne podejście do formy literackiej. 

76

"Jutro, jutro i znów jutro", Gabrielle Zevin

„Jutro, jutro i znów jutro” to porywająca opowieść o przyjaźni, miłości i twórczości w świecie gier wideo. Główni bohaterowie, Sam Masur i Sadie Green, poznają się jako dzieci w szpitalu i odkrywają wspólną pasję do gier. Ich drogi rozchodzą się, by spotkać się ponownie na studiach, gdzie tworzą swoją pierwszą wspólną grę, która odnosi ogromny sukces. Ich osiągnięcia przynoszą im sławę i bogactwo, ale również stawiają przed nimi wyzwania związane z równoważeniem pracy, przyjaźni, rodziny i miłości. 

Zevin prowadzi czytelnika przez trzy dekady ich życia, ukazując wzloty i upadki ich kariery w branży gier oraz skomplikowane relacje osobiste. Książka zgłębia tematykę twórczości, rywalizacji i współpracy, a także porusza kwestie tożsamości, reprezentacji w mediach i zmieniającej się kultury technologicznej.

Autorka splata narrację o tworzeniu gier z osobistymi historiami bohaterów, tworząc wielowarstwową opowieść o ambicji, sukcesie i porażce. Zevin umiejętnie bawi się konwencjami powieściowymi, tworząc strukturę narracyjną, która sama w sobie przypomina grę. „Jutro, jutro i znów jutro” jest hołdem dla sztuki tworzenia gier, jednocześnie będąc głębokim studium ludzkiej natury i relacji międzyludzkich.

75

"Drzwi na Zachód", Mohsin Hamid

„Drzwi na Zachód” („Exit West”) autorstwa Mohsina Hamida to powieść, która opowiada historię dwojga młodych ludzi, Nadii i Saeeda, którzy spotykają się w kraju stojącym na krawędzi wojny domowej. Nadia, zmysłowa i niezależna, oraz Saeed, łagodny i powściągliwy, nawiązują romans, jednak ich związek zostaje szybko uwięziony w niedojrzałej intymności, gdy w ich mieście zaczynają wybuchać zamieszki.W miarę nasilającej się przemocy i chaosu, para słyszy plotki o tajemniczych drzwiach, które mają moc przenoszenia ludzi w odległe miejsca. Gdy sytuacja staje się coraz bardziej niebezpieczna, Nadia i Saeed postanawiają opuścić swoją ojczyznę, przechodząc przez te drzwi, co prowadzi ich do nieznanych i niepewnych przyszłości.

Hamid używa tej fantastycznej koncepcji, aby zgłębić tematy migracji, tożsamości i globalnych nierówności. Powieść podzielona jest na krótkie rozdziały, które śledzą podróż bohaterów przez różne kraje i kultury. Autor łączy osobiste doświadczenia Saida i Nadii z szerszym kontekstem globalnych przemian i kryzysów.

„Drzwi na Zachód” stawia ważne pytania o naturę granic, przynależności i tego, co to znaczy być uchodźcą we współczesnym świecie. Hamid używa prostego, ale poetyckiego języka, tworząc atmosferę niepewności i ciągłej zmiany.

Książka jest zarówno politycznym komentarzem, jak i głęboko ludzką historią o miłości i przetrwaniu w obliczu niepewnej przyszłości. Oferuje refleksję nad współczesnymi kryzysami uchodźczymi i ich wpływem na jednostki i społeczeństwa, badając jednocześnie tematy globalizacji i jej konsekwencji.

74

"Olive Kitteridge", Elizabeth Strout

„Olive Kitteridge” to zbiór trzynastu powiązanych ze sobą opowiadań, których centralną postacią jest tytułowa Olive, emerytowana nauczycielka matematyki z fikcyjnego miasteczka Crosby w stanie Maine. Strout tworzy złożony portret małomiasteczkowego życia, ukazując losy różnych mieszkańców Crosby, których ścieżki przecinają się z życiem Olive.

Główna bohaterka jest postacią niejednoznaczną – szorstką i często nieprzyjemną, ale jednocześnie głęboko ludzką i współczującą. Książka eksploruje tematy samotności, starzenia się, małżeństwa i relacji międzyludzkich w małej społeczności.

Strout łączy humor z tragizmem, tworząc realistyczny obraz życia w małym miasteczku. Każde opowiadanie można czytać osobno, ale razem tworzą one spójną narrację o życiu Olive i jej wpływie na otoczenie.

„Olive Kitteridge” zdobyła Nagrodę Pulitzera za fikcję w 2009 roku i została uznana za arcydzieło współczesnej literatury amerykańskiej.

Obecnie w sprzedaży jest kolejna część „Olive powraca”.

72

"Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka", Swietłana Aleksijewicz

„Czasy secondhand” to poruszający reportaż literacki białoruskiej noblistki Swietłany Aleksijewicz. 

Powieść nie ma tradycyjnej fabuły, lecz składa się z wywiadów i narracji osób, które dzielą się swoimi doświadczeniami związanymi z życiem w socjalizmie i jego konsekwencjami w nowej rzeczywistości kapitalistycznej. Aleksijewicz bada, jak „homo sovieticus” – człowiek wychowany w systemie komunistycznym – przystosowuje się do zmian, które przynosi transformacja ustrojowa. 

Książka ukazuje różnorodne historie, od nadziei i marzeń po rozczarowania i frustracje. Osoby opowiadają o swoich zmaganiach, utraconych ideałach, a także o tym, jak nowe realia wpłynęły na ich życie osobiste i społeczne. Aleksijewicz oddaje głos zwykłym ludziom, których losy splatają się z historią narodu, tworząc w ten sposób wielowarstwowy obraz post-sowieckiej rzeczywistości.

Książka zgłębia tematy takie jak utrata tożsamości, nostalgia za przeszłością i trudności w adaptacji do nowej rzeczywistości kapitalistycznej. Aleksijewicz przedstawia szeroki przekrój społeczeństwa, od byłych aparatczyków po zwykłych robotników, ukazując różnorodność doświadczeń i poglądów.

Autorka łączy indywidualne historie z szerszym kontekstem historycznym i społecznym. „Czasy secondhand” są nie tylko kroniką upadku ZSRR, ale także refleksją nad naturą ludzkiej pamięci i tożsamości. Aleksijewicz nie ocenia swoich rozmówców, pozwalając ich głosom wybrzmieć w całej swojej złożoności i sprzeczności.

Książka stanowi ważny dokument historyczny, oferując intymny portret społeczeństwa w czasie głębokich przemian. Jednocześnie jest to głęboko ludzka opowieść o zmaganiach z gwałtownymi zmianami społecznymi i politycznymi, badająca wpływ upadku ZSRR na życie zwykłych obywateli.

71

"Trylogia kopenhaska", Tove Ditlevsen

„Trylogia kopenhaska” to autobiograficzna seria składająca się z trzech książek: „Dzieciństwo”, „Młodość” i „Zależność” (inaczej „Uzależnienie”), napisanych przez duńską pisarkę Tove Ditlevsen. Trylogia opisuje życie autorki od dzieciństwa w robotniczej dzielnicy Kopenhagi, przez młodość i wczesną dorosłość, aż po zmagania z uzależnieniem i twórczością literacką.

W „Dzieciństwie” Ditlevsen przedstawia swoje wczesne lata, ukazując biedę, marzenia o zostaniu poetką i skomplikowane relacje rodzinne. „Młodość” skupia się na jej dojrzewaniu, pierwszych doświadczeniach miłosnych i początkach kariery literackiej. „Zależność” to najbardziej mroczna część trylogii, opisująca uzależnienie Ditlevsen od narkotyków i jej burzliwe życie osobiste.

Książka kończy się pięć lat przed jej własną śmiercią spowodowaną przedawkowaniem leków nasennych.

Przez całą „Trylogię” Ditlevsen prowadzi bezkompromisowo szczerą i intymną narrację, ukazując różnorodność kobiecego doświadczenia. Autorka pisze z brutalną szczerością i bezpośredniością, nie unikając trudnych tematów i własnych słabości. Trylogia jest nie tylko osobistym świadectwem, ale także portretem Danii w połowie XX wieku. 

„Trylogia kopenhaska” jest uznawana za jedno z najważniejszych dzieł literatury duńskiej, doceniane za swoją szczerość, przenikliwość i literackie mistrzostwo.

Im mądrzejszy jesteś, tym wolniej czytasz.

68

"Przyjaciel", Sigrid Nunez

„Przyjaciel” to kontemplacyjna powieść o kobiecie, bezimiennej pisarce, która przeżywa głęboki smutek po śmierci bliskiego przyjaciela, który był dla niej niezwykle ważny. Po jego odejściu zostaje jej nie tylko pustka, ale także wielki dog arlekin, którego przyjaciel przygarnął przed śmiercią. Kobieta, niechętna do zajmowania się zwierzętami, staje przed wyzwaniem opieki nad psem, co staje się dla niej sposobem na oswojenie się z żalem i samotnością.

Powieść ukazuje, jak związek z psem wpływa na życie bohaterki, a także jak wspomnienia o przyjacielu oraz refleksje na temat życia, miłości i śmierci kształtują jej codzienność. Nunez porusza również temat samobójstw wśród artystów, co dodaje głębi i kontekstu do osobistych zmagań bohaterki.

Nunez zgłębia tematy przyjaźni, straty, samotności i związku między człowiekiem a zwierzęciem. Pisze o tym, jak zwierzęta mogą wpływać na nasze życie i pomagać w trudnych chwilach. Książka jest pełna literackich odniesień i filozoficznych rozważań, tworząc intelektualnie stymulującą narrację. 

„Przyjaciel” porusza również kwestie związane z procesem twórczym i rolą pisarza we współczesnym świecie. Nunez bada wpływ straty na twórczość i życie codzienne, tworząc intymny portret żałoby i uzdrowienia. Powieść pokazuje, jak nieoczekiwane związki mogą nas ocalić.

Książka zdobyła National Book Award w 2018 roku i została wysoko oceniona za swoją prostotę, emocjonalną głębię i umiejętne połączenie refleksji filozoficznych z codziennymi obserwacjami.

64

"Wierzyliśmy jak nikt", Rebecca Makkai

„Wierzyliśmy jak nikt” to powieść łącząca dwie przeplatające się narracje: jedną osadzoną w Chicago lat 80. podczas kryzysu AIDS, drugą w Paryżu 2015 roku. Główna fabuła rozgrywa się w Chicago w 1985 roku, gdzie Yale Tishman, dyrektor rozwoju w galerii sztuki, stara się zorganizować wystawę obrazów z lat 20. XX wieku. Jego kariera rozwija się, ale w jego otoczeniu zaczyna szaleć epidemia AIDS, która zbiera okrutne żniwo wśród jego przyjaciół i bliskich. W miarę jak jego znajomi umierają, Yale zmaga się z poczuciem osamotnienia i żalu. Równoległa historia śledzi losy Fiony, siostry przyjaciela Yale’a, poszukującej w 2015 roku w Paryżu swojej zaginionej córki.

Makkai oddaje atmosferę strachu i straty charakterystyczną dla czasu epidemii AIDS. Autorka łączy tematy przyjaźni, rodziny, sztuki i pamięci, tworząc złożony obraz miłości i przetrwania. Powieść jest refleksją nad rolą sztuki w czasach kryzysu i wpływem traumy na nasze życie.

„Wierzyliśmy jak nikt” została doceniona za literackie mistrzostwo, emocjonalną głębię i historyczną dokładność. Jest to uniwersalna opowieść o ludzkiej odporności i sile więzi międzyludzkich, poruszająca tematy przyjaźni, straty i pamięci.

61

"Demon Copperhead", Barbara Kingsolver

„Demon Copperhead” to współczesna reinterpretacja „Davida Copperfielda” Charlesa Dickensa, mistrzowsko osadzona w górach Appalachów. Tytułowy Demon to chłopiec urodzony w biednej rodzinie w południowo-zachodniej Wirginii, który zmaga się z trudnym dzieciństwem i dorastaniem.

Demon, opowiadając własnym, bezlitośnie szczerym głosem, opisuje swoje doświadczenia z systemu opieki zastępczej, pracę dzieci, zaniedbane szkoły, sukcesy sportowe, uzależnienia, zgubne miłości i druzgocące straty. Jednocześnie musi zmierzyć się z tym, że sam pozostaje niewidzialny w kulturze popularnej, bo nawet superbohaterowie opuścili prowincję i wolą wielkie miasta.

Kingsolver odtwarza dickensowski styl narracji, jednocześnie tworząc autentyczny portret współczesnej Ameryki wiejskiej. Książka porusza tematy biedy, uzależnienia, resilience i amerykańskiego marzenia w XXI wieku. Autorka kreśli bogaty, wielowarstwowy obraz społeczności Appalachów, unikając stereotypów i uproszczonego spojrzenia.

„Demon Copperhead” jest jednocześnie osobistą historią dojrzewania i szerszym komentarzem społecznym na temat nierówności i zaniedbania obszarów wiejskich. Kingsolver łączy humor z głębokim współczuciem dla swoich postaci, tworząc poruszającą i autentyczną opowieść. Powieść bada tematy nierówności społecznych, uzależnień i siły ludzkiego ducha.

„Demon Copperhead” zdobył Nagrodę Pulitzera w dziedzinie fikcji w 2023 roku.

Wykorzystaj czas na doskonalenie się poprzez czytanie dzieł innych ludzi, aby łatwo osiągnąć to na co oni ciężko pracowali.

59

"Middlesex", Jeffrey Eugenides

„Middlesex” autorstwa Jeffreya Eugenidesa to powieść wydana w 2002 roku, która zdobyła Nagrodę Pulitzera za beletrystykę. Książka jest epicką sagą rodzinną, która łączy w sobie elementy historii, biologii i kultury, opowiadając historię trzech pokoleń grecko-amerykańskiej rodziny Stephanidesów, osiedlonej w Detroit.

Głównym bohaterem i narratorem powieści jest Calliope (Cal) Stephanides, hermafrodyta, który urodził się z rzadką mutacją genetyczną, powodującą, że posiada cechy obu płci. Powieść rozpoczyna się od opowieści o dziadkach Cala, Leftym i Desdemonie, którzy emigrują z Grecji do Ameryki w latach 20. XX wieku, uciekając przed wojną. Ich związek, który jest tajemnicą, stanowi początek łańcucha wydarzeń prowadzących do narodzin Cala i jego niezwykłej tożsamości.

Cal, początkowo wychowywana jako dziewczynka, w okresie dojrzewania zaczyna odkrywać swoją odmienność. W wieku czternastu lat, po serii wydarzeń, Cal dowiaduje się, że jest hermafrodytą i podejmuje decyzję o przejściu na życie jako mężczyzna. Powieść opowiada o jego wewnętrznych zmaganiach z tożsamością płciową, seksualnością oraz o jego poszukiwaniach własnego miejsca w świecie.

„Middlesex” to jednak nie tylko historia Cala. Eugenides przedstawia szeroki kontekst historyczny i społeczny, na tle którego rozgrywa się życie bohatera i jego rodziny. Przez pryzmat losów Stephanidesów, autor ukazuje zmiany społeczne, polityczne i kulturowe, jakie miały miejsce w Stanach Zjednoczonych w XX wieku – od wielkiego kryzysu przez wojny światowe, aż po rewolucję seksualną i przemiany lat 60. i 70.

Powieść porusza wiele tematów, takich jak tożsamość płciowa, imigracja, dziedziczenie, genetyka, rasa i przynależność społeczna. Eugenides, w mistrzowski sposób splatając fikcję z faktami historycznymi, stworzył złożoną i poruszającą opowieść o poszukiwaniu tożsamości w świecie pełnym norm i oczekiwań. „Middlesex” to również refleksja nad tym, co to znaczy być „normalnym” i jak nasze pochodzenie oraz biologia wpływają na to, kim jesteśmy.

57

"Za grosze. Pracować i (nie) przeżyć", Barbara Ehrenreich

„Za grosze” to reportaż, w którym Barbara Ehrenreich dokumentuje swoje doświadczenia jako pracownica nisko płatnych zawodów w Ameryce. Autorka podejmuje się różnych prac, takich jak kelnerka, pokojówka i sprzedawczyni w Walmart, aby zbadać, jak ludzie żyją za płacę minimalną.

Ehrenreich odkrywa i opisuje trudności związane z utrzymaniem się, znalezieniem mieszkania i dostępem do opieki zdrowotnej przy niskich zarobkach. Książka krytycznie analizuje mit amerykańskiego snu i ideę, że ciężka praca zawsze prowadzi do sukcesu. Autorka porusza kwestie nierówności ekonomicznych, eksploatacji pracowników i niedoskonałości systemu opieki społecznej.

 Ehrenreich pisze z empatią i humorem, jednocześnie przedstawiając poważną krytykę społeczną. Autorka umiejętnie łączy osobiste doświadczenia z szerszą analizą społeczno-ekonomiczną.

Książka wywołała szeroką debatę na temat płacy minimalnej i praw pracowniczych w Ameryce. Jest uważana za ważny głos w dyskusji o nierównościach ekonomicznych i godności pracy, oferując krytyczne spojrzenie na system ekonomiczny USA i kwestionując powszechne przekonania o możliwościach awansu społecznego.

55

"Wyniosłe wieże. Al-Kaida i atak na Amerykę", Lawrence Wright

„Wyniosłe wieże” to analiza powstania Al-Kaidy i wydarzeń prowadzących do ataków z 11 września 2001 roku. Lawrence Wright przedstawia szczegółowe studium historii islamskiego fundamentalizmu, skupiając się na kluczowych postaciach takich jak Osama bin Laden i Ajman al-Zawahiri.

Akcja książki zaczyna się w 1979 roku, kiedy to wojska radzieckie najeżdżają Afganistan. W odpowiedzi na inwazję, Stany Zjednoczone wspierają lokalne grupy mudżahedinów, wśród których znajduje się Osama bin Laden. Wright opisuje, jak początkowo chaotyczna organizacja Bin Ladena przekształca się w jedną z najskuteczniejszych grup terrorystycznych w historii.

Autor przedstawia również kontekst historyczny, wyjaśniając, jak rozwijał się islamski fundamentalizm oraz jakie były jego ideologiczne podstawy. Książka śledzi losy Johna O’Neilla, agenta FBI, który jako jeden z pierwszych dostrzegł rosnące zagrożenie ze strony Al-Kaidy w latach 90. XX wieku i starał się temu zapobiec.

Książka opiera się na setkach wywiadów i rozległych badaniach, tworząc kompleksowy obraz rozwoju Al-Kaidy. Wright analizuje złożone relacje między USA, Arabią Saudyjską i Afganistanem, które przyczyniły się do wzrostu terroryzmu. Autor zgłębia motywacje terrorystów, jednocześnie krytycznie oceniając reakcje zachodnich służb wywiadowczych.

Wright przedstawia biografię kluczowych postaci i analizuje czynniki polityczne i kulturowe, które przyczyniły się do powstania Al-Kaidy. Książka oferuje wnikliwy obraz wewnętrznego funkcjonowania organizacji terrorystycznej, łącząc dziennikarskie śledztwo z analizą historyczną i geopolityczną.

„Wyniosłe wieże” łączą reportaż z analizą geopolityczną, tworząc wciągającą narrację o współczesnej historii. Wright pisze z dziennikarską precyzją, jednocześnie tworząc żywe portrety kluczowych postaci. Książka została nagrodzona Pulitzerem i uznana za jedno z najważniejszych dzieł o terroryzmie i polityce Bliskiego Wschodu.

54

"10 grudnia", George Saunders

„10 grudnia” to zbiór opowiadań George’a Saundersa, który łączy elementy satyry, science fiction i realizmu, tworząc unikalną mieszankę absurdu i głębokiej refleksji nad ludzką naturą. Saunders kreuje surrealistyczne, często dystopijne światy, które są jednocześnie dziwnie znajome i niepokojąco odmienne od naszej rzeczywistości.

Autor zgłębia tematy takie jak klasa społeczna, moralność, technologia, konsumpcjonizm i media, przedstawiając surrealistyczne scenariusze, które komentują współczesne społeczeństwo. Każde opowiadanie jest pełne czarnego humoru i nieoczekiwanych zwrotów akcji, często prowadzących do głębokiej emocjonalnej puenty.

Jego styl charakteryzuje się głęboką empatią dla bohaterów, nawet w najbardziej absurdalnych sytuacjach. Autor używa eksperymentalnych technik narracyjnych, tworząc unikalny i rozpoznawalny styl literacki.

„10 grudnia” jest zarówno ostrą krytyką społeczną, jak i celebracją ludzkiej zdolności do empatii i współczucia. Zbiór został uznany za arcydzieło współczesnej literatury amerykańskiej, zdobywając liczne nagrody. 

52

"Sny o pociągach", Denis Johnson

„Sny o pociągach” („Train Dreams”) autorstwa Denisa Johnsona to powieść, która opowiada historię Samuela Grainiera, prostego robotnika żyjącego w pierwszej połowie XX wieku w górzystym regionie Idaho.

Sam Grainier jest wrażliwym i nieco przesądnym mężczyzną, który wynajmuje się do różnych prac, takich jak budowa linii kolejowych, naprawa mostów czy prace leśne. Jego życie toczy się w rytmie pracy, a dni spędza na znoju, wracając do domu, gdy kończą się tygodnie pracy.

Tragedia w życiu Sama następuje, gdy pożar strawia jego dom, a w nim giną jego ukochana żona i córeczka. Po tej stracie, Sam zmaga się z bólem i żalem, próbując odnaleźć ukojenie w świecie, który wydaje się coraz bardziej obcy. Z czasem, na zgliszczach przeszłości, w duchu pionierskim swoich czasów, zaczyna budować nową przyszłość.

Powieść osadzona jest w barwnym, nieoczywistym świecie amerykańsko-kanadyjskiego pogranicza, gdzie sen i rzeczywistość się przenikają, a duchy wkraczają w sprawy żywych. Wilki oswajają ludzi, a samotnicze życie staje się sposobem na radzenie sobie z tęsknotą za tym, co utracone.

Denis Johnson łączy surowy realizm z elementami lirycznymi, tworząc unikalny styl narracji, który jest zarówno piękny, jak i poruszający. Powieść charakteryzuje się intensywnym stylem, który oddaje stan umysłu bohatera, Roberta Grainiera, który zmaga się z tragicznymi wydarzeniami w swoim życiu.

Książki są lustrem: widzisz w nich tylko to, co już masz w sobie.

50

"Zaufanie", Hernan Diaz

„Zaufanie” to ambitna powieść Hernana Diaza, która eksploruje naturę bogactwa, władzy i narracji w Ameryce początku XX wieku. Książka składa się z czterech powiązanych ze sobą części, każda przedstawiająca inną perspektywę na historię potężnego finansisty z Wall Street i jego żony w latach 20. XX wieku.

Benjamin jest legendarnym finansistą z Wall Street, a Helen pochodzi z ekscentrycznej arystokratycznej rodziny. Razem osiągają szczyt bogactwa, ale ich sukces rodzi pytania o cenę, jaką zapłacili za swoją fortunę.

Narracja jest podzielona na różne perspektywy, w tym na relację Helen, która stara się oddzielić fakty od fikcji. Diaz manipuluje formą narracyjną, kwestionując wiarygodność każdej wersji opowieści. Autor tworzy fascynującą grę z formą powieściową i pojęciem prawdy, zmuszając czytelnika do aktywnego zaangażowania w interpretację tekstu. „Zaufanie” jest jednocześnie thrillerem finansowym, powieścią historyczną i metafikcyjnym eksperymentem.

Powieść zgłębia tematy takie jak kapitalizm, gender, konstrukcja historii osobistej i narodowej oraz manipulacja narracją historyczną. Diaz tworzy fascynujący obraz Nowego Jorku epoki pozłacanej, pełen szczegółów historycznych i kulturowych. Autor porusza kwestie prawdy, pamięci i manipulacji zarówno w kontekście osobistym, jak i społecznym.

49

"Wegetarianka", Han Kang

„Wegetarianka” to intrygująca powieść koreańskiej pisarki Han Kang.

Główna bohaterka, Yong-hye, prowadzi zwyczajne życie u boku męża, jednak jej życie zmienia się dramatycznie, gdy zaczyna mieć makabryczne sny, które skłaniają ją do podjęcia decyzji o rezygnacji z jedzenia mięsa. 

W społeczeństwie, w którym normy społeczne są ściśle przestrzegane, jej wybór wywołuje szok i niezrozumienie. Yong-hye nie tylko odrzuca mięso, ale również zaczyna kwestionować swoje dotychczasowe życie, co prowadzi do głębokiej przemiany jej ciała i umysłu.

Powieść jest podzielona na trzy części, z których każda jest opowiedziana z perspektywy innej postaci: męża Yong-hye, jej teścia oraz siostry. Każda z tych narracji ukazuje, jak decyzja Yong-hye wpływa na jej otoczenie oraz jak jej wybór staje się źródłem konfliktów i napięć w rodzinie.

Han Kang zgłębia tematy takie jak konformizm społeczny, przemoc, seksualność i granice ciała, tworząc surrealistyczną, często niepokojącą atmosferę, balansującą na granicy realności i snu.

„Wegetarianka” jest głęboką medytacją nad autonomią ciała i ducha w kontekście opresyjnych norm społecznych. Książka porusza kwestie zdrowia psychicznego i społecznych oczekiwań wobec kobiet w Korei Południowej. Han Kang używa oszczędnego, poetyckiego stylu, tworząc intensywne i zapadające w pamięć obrazy.

„Wegetarianka” zdobyła Międzynarodową Nagrodę Bookera i uznanie krytyków na całym świecie za swój oryginalny styl i poruszenie ważnych tematów.

48

"Persepolis", Marjane Satrapi

„Persepolis” to autobiograficzna powieść graficzna Marjane Satrapi, opowiadająca o jej dorastaniu w Iranie podczas i po rewolucji islamskiej. 

Powieść zaczyna się w Teheranie, gdzie Marjane dorasta w rodzinie zamożnej, otwartej na zachodnie idee. W miarę jak w Iranie narasta napięcie polityczne, a rewolucja prowadzi do obalenia szacha, życie Marjane i jej rodziny ulega drastycznym zmianom. Wprowadzane są surowe przepisy dotyczące ubioru i zachowania, co wpływa na codzienne życie mieszkańców, w tym na młodą Marjane, która stara się odnaleźć swoje miejsce w nowej rzeczywistości.

W miarę rozwoju fabuły, Marjane zostaje wysłana do Wiednia, aby uniknąć represji w Iranie. Tam zmaga się z poczuciem zagubienia, alienacji oraz różnicami kulturowymi. Po kilku latach wraca do Iranu, gdzie musi dostosować się do zmienionych warunków życia pod rządami islamskiego reżimu.

Satrapi używa prostego, czarno-białego stylu rysunku, który kontrastuje z złożonością przedstawianych tematów. Te ekspresyjne ilustracje służą do opowiedzenia jej historii, łącząc osobiste doświadczenia z szerszym kontekstem politycznym i kulturowym.

Książka zgłębia wpływ polityki i religii na życie codzienne, poruszając tematy tożsamości, kultury, wolności i oporu wobec opresji. Satrapi balansuje między perspektywą dziecka a refleksją dorosłej osoby, łącząc humor z tragizmem i tworząc poruszający obraz dojrzewania w czasie politycznych zawirowań.

„Persepolis” jest jednocześnie osobistym świadectwem i szerszym komentarzem na temat irańskiego społeczeństwa. Powieść graficzna stała się międzynarodowym bestsellerem i została zaadaptowana na film animowany, oferując czytelnikom na całym świecie wgląd w historię Iranu i doświadczenia jego mieszkańców.

47

"Odruch serca", Toni Morrison

„Odruch serca” to przejmująca powieść Toni Morrison, laureatki Nagrody Nobla.

Główna bohaterka, szesnastoletnia Florence, jest czarnoskórą niewolnicą, która opowiada swoją historię. Odrzucona przez matkę i oddana jako ośmioletnie dziecko nowojorskiemu farmerowi, Jacobowi Vaarkowi, Florence stara się zrozumieć, dlaczego została potraktowana jak przedmiot przez najbliższą jej osobę.

Narracja splata się z opowieścią Rebeki, żony Vaarka, która po opuszczeniu Anglii, poślubieniu obcego mężczyzny i stracie kolejnych dzieci, zmaga się z życiem w nieprzyjaznym środowisku. Mąż Rebeki wierzy, że obecność małej Florence pomoże jej przezwyciężyć samotność.

Morrison splata narracje różnych postaci, tworząc wielowymiarowy obraz epoki. Każdy bohater wnosi unikalną perspektywę, co pozwala czytelnikowi zrozumieć skomplikowane relacje społeczne i rasowe tego okresu.

Styl pisarski Morrison jest, jak zwykle, poetycki i intensywny. Autorka używa języka w sposób, który oddaje surowość i brutalność opisywanych czasów, jednocześnie tworząc piękne, liryczne fragmenty.

„Odruch serca” zgłębia tematy tożsamości, przynależności i miłości w kontekście niewolnictwa. Morrison pokazuje, jak system niewolniczy wpływał nie tylko na zniewolonych, ale także na właścicieli niewolników, ukazując destrukcyjny wpływ tej instytucji na całe społeczeństwo.

46

"Szczygieł", Donna Tartt

„Szczygieł” to epicki „bildungsroman” autorstwa Donny Tartt, który śledzi losy Theo Deckera.

Akcja powieści rozpoczyna się, gdy Theo ma 13 lat i jest świadkiem zamachu bombowego w nowojorskim muzeum sztuki, w którym ginie jego matka. W wyniku chaosu po eksplozji, Theo kradnie cenny obraz – „Szczygieł” autorstwa Carelta Fabritiusa. 

Ten czyn staje się punktem zwrotnym w jego życiu, prowadząc go przez skomplikowane i często niebezpieczne ścieżki.Po stracie matki Theo trafia do rodziny przyjaciela, a później do domu swojego ojca, z którym ma trudne relacje. W miarę dorastania, Theo zmaga się z poczuciem winy, żalu i próbą odnalezienia sensu w świecie, który wydaje się chaotyczny i nieprzewidywalny. Jego obsesja na punkcie obrazu prowadzi go do świata sztuki i przestępczości, gdzie nawiązuje skomplikowane relacje z innymi postaciami, w tym z artystą, którym jest jego mentor.

Powieść obejmuje kilkanaście lat życia Theo, prowadząc czytelników przez różne etapy jego dorastania, od Nowego Jorku po Las Vegas i Amsterdam. 

Tartt splata wątki kryminalne z głęboką analizą psychologiczną, badając tematy straty, uzależnienia, miłości i odkupienia. Książka łączy elementy powieści przygodowej, thrillera oraz filozoficznej refleksji nad pięknem i sztuką.

„Szczygieł” został doceniony, zdobywając Nagrodę Pulitzera. 

45

"Argonauci", Maggie Nelson

„Argonauci” to nowatorskie dzieło Maggie Nelson, które łączy autobiografię, teorię krytyczną i poezję. 

Książka opowiada historię miłości Nelson do Harry’ego, osoby niebinarnej. Autorka opisuje swoje doświadczenia jako lesbijki, matki, córki i partnerki, nawiązując do mitu o Argo interpretowanego przez Rolanda Barthes’a.

Podczas gdy Nelson i Harry tworzą razem rodzinę, ich ciała przechodzą fizyczne przemiany – Nelson zachodzi w ciążę, a Harry przechodzi zabieg top surgery i rozpoczyna terapię testosteronem. Autorka w intymny i nieszablonowy sposób opowiada o wyzwaniach, przed którymi stają pary nieheteronormatywne na początku XXI wieku.

Nelson zgłębia tematy płci, seksualności, ciała i rodziny, kwestionując tradycyjne kategorie i definicje.

Książka przyjmuje fragmentaryczną strukturę, przeplatając osobiste anegdoty z refleksjami filozoficznymi i literackimi. „Argonauci” poruszają kwestie tożsamości queer, płynności płci oraz niekonwencjonalnych form rodziny, tworząc intymny i szczery portret miłości i transformacji.

Książka kwestionuje binarne podziały i proponuje bardziej płynne, inkluzywne rozumienie tożsamości. „Argonauci” zostało uznane za przełomowe dzieło w literaturze queer i feministycznej, oferując nowatorskie podejście do pisania o ciele i rodzinie.

44

"Piąta pora roku", Nora K. Jemisin

„Piąta pora roku” to pierwszy tom trylogii „Pęknięta Ziemia” autorstwa N.K. Jemisin, który zrewolucjonizował gatunek fantasy. 

Akcja toczy się w krainie zwanej Bezruchem, gdzie mieszkańcy żyją w ciągłym strachu przed katastrofami, takimi jak trzęsienia ziemi i erupcje wulkaniczne. Główna bohaterka, Essun, doświadcza osobistej tragedii, gdy jej mąż zabija ich syna i porywa córkę. W obliczu nadchodzącej zagłady, Essun postanawia wyruszyć w niebezpieczną podróż, aby odzyskać dziecko i zmierzyć się z własnym bólem.

W świecie Bezruchu, niektórzy ludzie posiadają zdolności do manipulowania siłami ziemi, co czyni ich zarówno potężnymi, jak i prześladowanymi. Essun, jako jedna z takich osób, musi stawić czoła nie tylko zewnętrznym zagrożeniom, ale także uprzedzeniom i strachom społeczeństwa.

Książka łączy elementy fantasy, science fiction i post-apokaliptycznej fikcji, badając tematy opresji, przetrwania oraz zmiany klimatycznej. Narracja prowadzona jest z trzech pozornie oddzielnych perspektyw, które w intrygujący sposób łączą się w całość. Jemisin porusza kwestie rasy, płci i środowiska, tworząc głęboko polityczne i aktualne dzieło.

„Piąta pora roku” została doceniona za innowacyjność i literackie mistrzostwo, zdobywając nagrodę Hugo. 

42

"Krótka historia siedmiu zabójstw", Marlon James

„Krótka historia siedmiu zabójstw” to epicka powieść Marlona Jamesa, inspirowana próbą zamachu na Boba Marleya w 1976 roku. Autor tworzy panoramiczny obraz Jamajki, ukazując trzy dekady politycznych niepokojów i przemocy. Książka jest opowiedziana z perspektywy kilkudziesięciu narratorów, co tworzy złożoną, wielogłosową narrację.

Powieść przedstawia losy wielu niezapomnianych postaci, takich jak dzieci slumsów, baronowie narkotykowi, dziennikarze, prostytutki, gangsterzy oraz agenci CIA. James prowadzi czytelnika przez kolejne kręgi wtajemniczenia, nie szczędząc wulgaryzmów, krwi i przemocy. Jednocześnie wplata w narrację muzykę reggae i charakterystyczny zapach marihuany.

James zgłębia tematy kolonializmu, gangów, polityki oraz kultury jamajskiej, odtwarzając różne dialekty i style mówienia, co nadaje powieści autentyczności. „Krótka historia” łączy elementy kryminału, powieści historycznej i politycznego thrillera, poruszając kwestie wpływu USA na politykę Karaibów oraz handlu narkotykami.

Powieść zawiera brutalne, często szokujące opisy przemocy, a jej ambicja oraz literackie mistrzostwo zostały docenione, zdobywając nagrodę Man Booker Prize. 

41

"Drobiazgi takie jak te", Claire Keegan

„Drobiazgi takie jak te” to kameralna, ale głęboko poruszająca nowela Claire Keegan, osadzona w małym irlandzkim miasteczku w 1985 roku. 

Głównym bohaterem jest Bill Furlong, sprzedawca węgla, który prowadzi proste życie z żoną i pięcioma córkami. Mimo trudnych czasów, Bill stara się nie angażować w cudze sprawy i żyje z dnia na dzień, ciesząc się tym, co ma. 

Jednak jego życie ulega zmianie, gdy podczas wizyty u Sióstr Dobrego Pasterza, które prowadzą przyklasztorną pralnię, spotyka młodą dziewczynę proszącą o pomoc. Początkowo odmawia, wiedząc, że narażenie się siostrom może przynieść negatywne konsekwencje.

Sytuacja staje się dramatyczna, gdy Bill dostrzega, że dziewczyna jest przetrzymywana w klasztorze. To odkrycie zmusza go do konfrontacji z własnym sumieniem i pytaniem o to, co jest właściwe. Musi zdecydować, czy zignorować to, co zobaczył, czy podjąć ryzyko, które może zburzyć spokój jego rodziny.

Autorka tworzy złożony portret głównego bohatera, ukazując jego wewnętrzne rozterki oraz proces podejmowania decyzji, co sprawia, że nowela, mimo swojej zwięzłości, ma ogromną siłę emocjonalną i intelektualną.

Keegan w powieści oddaje atmosferę prowincjonalnej Irlandii, z jej społecznymi i religijnymi ograniczeniami. Tematyka noweli porusza kwestie moralnego wyboru, odwagi cywilnej oraz zinstytucjonalizowanego zła, które dotyka młode kobiety w pralniach magdalenek. Autorka używa oszczędnego, poetyckiego stylu, tworząc intensywny emocjonalnie obraz, który skłania do refleksji nad naturą dobra i zła w codziennym życiu.

Książka porusza także tematy klasy społecznej, wiary i odpowiedzialności jednostki wobec społeczeństwa, co czyni ją ważnym głosem w dyskusji o moralności i społecznej odpowiedzialności.

Wszystkie książki można podzielić na dwie grupy: książki na chwilę i na każdą chwilę.

40

"J jak jastrząb", Helen Macdonald

„J jak jastrząb” autorstwa Helen Macdonald to połączenie memoir, książki przyrodniczej oraz studium żałoby. Helen Macdonald, od dziecka zafascynowana ptakami drapieżnymi, postanawia po śmierci ojca wyszkolić własnego jastrzębia. 

W obliczu głębokiego smutku i żalu, kupuje samicę jastrzębia o imieniu Mabel, co staje się dla niej obsesyjnym zadaniem. Autorka napełnia lodówkę karmą dla ptaka, wyłącza telefon i oddaje się długiemu procesowi oswajania dzikiego zwierzęcia.

W trakcie tej duchowej podróży, Macdonald nie tylko stara się zrozumieć jastrzębia, ale także sama zmaga się z emocjami związanymi z utratą bliskiej osoby. Powieść zawiera również wątki biograficzne dotyczące T.H. White’a, autora „The Goshawk”, który miał ogromny wpływ na Macdonald i jej podejście do sokolnictwa. 

Książka jest głęboką medytacją nad stratą i procesem uzdrowienia, w której Macdonald opisuje krajobraz angielskiej wsi oraz zachowania jastrzębia. Tematy tożsamości, samotności i radzenia sobie z bólem przewijają się przez tekst, a autorka łączy liryczny, poetycki język z precyzyjnymi obserwacjami przyrodniczymi. Dodatkowo, „J jak jastrząb” jest refleksją nad historią sokolnictwa i jego miejscem w kulturze brytyjskiej.

Książka zdobyła liczne nagrody i uznanie krytyków za swoją oryginalność oraz literackie piękno, co czyni ją istotnym dziełem współczesnej literatury.

37

"Lata", Annie Ernaux

„Lata” to autobiograficzne dzieło francuskiej pisarki Annie Ernaux, które łączy osobiste wspomnienia z szerszą historią społeczną Francji. Ernaux opisuje swoje życie od lat 40. do początku XXI wieku, używając bezosobowej narracji w trzeciej osobie, co pozwala jej stworzyć unikalny portret zbiorowy swojego pokolenia.

Narracja jest fragmentaryczna i niechronologiczna, co pozwala czytelnikowi na wnikliwe spojrzenie na to, jak osobiste życie Ernaux splata się z historią jej pokolenia.

Ernaux bada różne aspekty życia codziennego, takie jak relacje rodzinne, miłość, seksualność, a także zmiany w postrzeganiu roli kobiet w społeczeństwie. Książka jest także refleksją nad pamięcią, tożsamością i tym, jak zbiorowe doświadczenia wpływają na jednostkę.

Autorka zgłębia tematy pamięci, klasy społecznej i zmieniających się norm kulturowych. Ernaux w książce odtwarza atmosferę poszczególnych dekad, używając detali z życia codziennego, popkultury i polityki. Książka jest jednocześnie osobistym świadectwem i szerszym komentarzem na temat przemian społecznych we Francji.

„Lata” poruszają kwestie feminizmu, edukacji i mobilności społecznej, oferując wnikliwe spojrzenie na zmieniające się obyczaje, politykę i rolę kobiet w społeczeństwie. 

Książka stanowi innowacyjne podejście do autobiografii, kwestionując granice między osobistym a zbiorowym doświadczeniem. 

36

"Między światem a mną", Ta-Nehisi Coates

„Między światem a mną” to przejmujący list Ta-Nehisi Coatesa do swojego nastoletniego syna, w którym autor zgłębia doświadczenie bycia czarnym w Ameryce. Coates łączy osobiste wspomnienia i refleksje z dogłębną analizą historyczną i społeczną, tworząc dzieło o niezwykłej sile literackiej i intelektualnej.

Autor porusza tematy systemowego rasizmu, przemocy policyjnej i dziedzictwa niewolnictwa, pisząc z niezwykłą szczerością i emocjonalną intensywnością o strachu i niesprawiedliwości, które kształtują życie Afroamerykanów. Coates kwestionuje mit amerykańskiego snu i ideę postępu rasowego, oferując surowe i szczere spojrzenie na rasę, tożsamość i amerykańskie marzenie.

Coates stawia także pytania o to, co znaczy być ojcem w społeczeństwie, które wydaje się sprzysięgać przeciwko czarnoskórym dzieciom. Zastanawia się, jak można chronić swoje dziecko w kraju, gdzie jego ciało może być narażone na przemoc ze strony przedstawicieli władzy

Używając poetyckiego, często lirycznego języka, Coates tworzy dzieło, które jest jednocześnie osobistym wyznaniem i politycznym manifestem. Autor porusza kwestie tożsamości, ciała i dziedzictwa kulturowego, analizując historię rasizmu w USA i jego wpływ na współczesne społeczeństwo.

„Między światem a mną” wywołało szeroką debatę publiczną i stało się ważnym głosem w dyskusji o rasie w Ameryce. Książka zdobyła National Book Award i uznanie krytyków za swoją szczerość, intelektualną głębię oraz umiejętność łączenia osobistych refleksji z szeroką analizą społeczną i historyczną.

33

"Zbieranie kości", Jesmyn Ward

To przejmująca powieść osadzona w fikcyjnym miasteczku Bois Sauvage w Missisipi. Książka opowiada historię rodziny przygotowującej się do nadchodzącego huraganu Katrina. Ward tworzy intensywny, poetycki obraz życia czarnej społeczności na amerykańskim Południu.

Główną bohaterką jest czternastoletnia Esch, która wraz z trójką braci – Randall, Skeetah i Junior – stara się przetrwać w trudnych warunkach życia. Ich ojciec jest alkoholikiem, a rodzina zmaga się z biedą i brakiem wsparcia. W miarę zbliżania się huraganu, Esch i jej bracia próbują zebrać zapasy jedzenia i przygotować się na nadchodzący kataklizm. 

W trakcie tych dwunastu dni Esch zmaga się z własnymi lękami i tajemnicami, w tym z nieoczekiwaną ciążą. Powieść ukazuje brutalną codzienność bohaterów, ich relacje oraz walkę o przetrwanie w obliczu nadchodzącej katastrofy.

Autorka zgłębia tematy ubóstwa, rasy, rodzinnych więzi, macierzyństwa, miłości i przetrwania w obliczu przeciwności losu. 

„Zbieranie kości” zdobyło National Book Award i uznanie krytyków za swoją emocjonalną intensywność i literackie mistrzostwo.

31

"Białe zęby", Zadie Smith

„Białe zęby” to debiutancka powieść Zadie Smith, która przyniosła jej międzynarodową sławę. Książka opowiada historię trzech rodzin w wielokulturowym Londynie: bengalskich muzułmanów, jamajskich Świadków Jehowy i angielskiej klasy średniej, tworząc sagę rodzinną skupioną głównie na dwóch rodzinach imigrantów.

Akcja powieści rozgrywa się w Londynie i obejmuje kilka dekad, zaczynając od czasów II wojny światowej. Głównymi bohaterami są Archie Jones, angielski mężczyzna, oraz Samad Iqbal, pakistański imigrant. Ich losy splatają się w wyniku przyjaźni z czasów wojny, a ich rodziny stają się centralnym punktem narracji.

Powieść ukazuje życie ich dzieci: Irie, córki Archiego, oraz bliźniaków Millat i Magid, synów Samada. 

Każda z postaci zmaga się z problemami tożsamości, kulturowymi napięciami oraz oczekiwaniami społecznymi. Irie, próbując odnaleźć swoje miejsce w świecie, boryka się z własnymi kompleksami i poszukiwaniem akceptacji, podczas gdy Millat i Magid mają różne podejścia do swojej dziedzictwa – jeden z nich przyjmuje radykalne poglądy, a drugi stara się dostosować do brytyjskiego stylu życia.

Smith tworzy panoramiczny obraz współczesnej, postkolonialnej Brytanii, opisując tematy imigracji, tożsamości, dziedzictwa kulturowego, religii, rasizmu i asymilacji. Autorka tworzy żywy i autentyczny portret Londynu końca XX wieku.

„Białe zęby” przedstawiają galerię barwnych, ekscentrycznych postaci, każda z własną historią i dylematami. Smith używa dowcipnego, energicznego stylu, przeplatając narrację licznymi dygresjami i anegdotami. Powieść łączy w sobie elementy realizmu, satyry i magicznego realizmu.

Boję się człowieka czerpiącego wiedzę z jednej książki.

30

"Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie", Jesmyn Ward

„Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie” to powieść Jesmyn Ward, która zgłębia historię czarnej rodziny w Missisipi. Głównym bohaterem jest trzynastoletni Jojo, który stara się zrozumieć, co to znaczy być dobrym człowiekiem w złożonym świecie, w którym dorasta. 

Jego życie jest naznaczone przemocą, ubóstwem oraz skomplikowanymi relacjami rodzinnymi. Jojo mieszka z matką, Leonie, która zmaga się z uzależnieniem od narkotyków, oraz z dziadkiem, który ma swoje tajemnice.

Powieść rozgrywa się w czasie, gdy Jojo i jego rodzina wyruszają w podróż do więzienia stanowego Parchman, aby odebrać ojca Jojo, Michaela, który odbywa wyrok. W trakcie tej podróży Jojo napotyka duchy przeszłości, w tym ducha zmarłego brata swojej matki, co prowadzi go do odkrycia rodzinnych tajemnic oraz historii, które kształtują jego tożsamość.

Ward łączy realizm z elementami nadprzyrodzonymi, czerpiąc z tradycji ustnych afroamerykańskiego Południa i tworząc atmosferę pełną duchów przeszłości. Autorka zgłębia tematy rodziny, rasizmu, dziedzictwa niewolnictwa oraz zmagań z biedą.

Narracja jest prowadzona z perspektywy kilku postaci, tworząc wielogłosową opowieść o miłości, stracie i przetrwaniu. Ward skupia się na trójce rodzeństwa i ich dziadku, przedstawiając ich doświadczenia w szerszym kontekście społecznym.

„Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie” zdobyło National Book Award.

28

"Atlas chmur", David Mitchell

„Atlas chmur” Davida Mitchella to ambitna i niezwykle oryginalna powieść, która łączy w sobie sześć pozornie odrębnych historii, rozgrywających się w różnych epokach i miejscach. Książka ta jest przykładem mistrzowskiego połączenia różnych gatunków literackich i stylów narracyjnych, tworząc złożoną, wielowarstwową opowieść o ludzkiej naturze, władzy i przeznaczeniu.

Powieść rozpoczyna się od dziennika Adama Ewinga, notariusza z XIX wieku, podróżującego przez Pacyfik. Ta historia, napisana w stylu literatury podróżniczej epoki wiktoriańskiej, wprowadza czytelnika w świat kolonializmu i eksploatacji.

Druga opowieść przenosi nas do lat 30. XX wieku, gdzie poznajemy Roberta Frobishera, młodego, ambitnego kompozytora, który zostaje asystentem słynnego muzyka. Ta część powieści, napisana w formie listów, zgłębia tematy sztuki, ambicji i seksualności.

Trzecia historia to thriller polityczny rozgrywający się w latach 70. XX wieku. Luisa Rey, młoda dziennikarka, wpada na trop niebezpiecznego spisku korporacyjnego. 

Czwarta opowieść to współczesna komedia o Timothym Cavendishu, wydawcy, który niespodziewanie znajduje się uwięziony w domu opieki. Ta część, pełna czarnego humoru, stanowi satyrę na współczesne społeczeństwo i system opieki nad starszymi.

Piąta historia przenosi nas do dystopijnej przyszłości w Neo Seulu. Sonmi~451, sklonowana pracownica fast-foodu, staje się symbolem buntu przeciwko totalitarnemu reżimowi. Ta część powieści, napisana w formie przesłuchania, porusza tematy genetycznych manipulacji, konsumpcjonizmu i wolności jednostki.

Ostatnia opowieść rozgrywa się w postapokaliptycznym świecie, gdzie Zachary, członek prymitywnego plemienia, musi stawić czoła zagrożeniom ze strony bardziej zaawansowanych technologicznie najeźdźców. Ta historia, napisana w stylizowanym, futurystycznym języku, bada tematy przetrwania, wiary i ludzkiej natury w obliczu upadku cywilizacji.

Wszystkie te historie są ze sobą subtelnie powiązane. Postacie z jednej opowieści pojawiają się w innych, często w nieoczekiwanych rolach. Mitchell tworzy sieć połączeń między historiami, sugerując cykliczność historii i wzajemne oddziaływanie ludzkich działań przez wieki.

„Atlas chmur” porusza wiele głębokich tematów. Mitchell bada naturę władzy i opresji, pokazując jak różne formy dominacji i eksploatacji powtarzają się przez wieki. Jednocześnie, powieść zgłębia ideę ludzkiej łączności i wzajemnych zależności, sugerując, że nasze działania mają konsekwencje wykraczające daleko poza nasze bezpośrednie otoczenie i czas.

27

"Amerykaana", Chimamanda Ngozi Adichie

„Amerykaana” Chimamandy Ngozi Adichie to wielowątkowa powieść, która zgłębia tematy miłości, tożsamości, rasy i imigracji.

Głównymi bohaterami są Ifemelu i Obinze, para zakochanych, która dorasta w Nigerii w czasach rządów wojskowej dyktatury. Ifemelu, pewna siebie i ambitna, wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych na studia, gdzie staje w obliczu wyzwań związanych z rasą i przynależnością. W Ameryce doświadcza zarówno sukcesów, jak i porażek, a jej życie komplikuje się przez nową, nieznaną jej wcześniej tożsamość jako czarnoskórej kobiety.

Obinze, cichy syn profesorki, pragnie dołączyć do Ifemelu, ale po atakach z 11 września nie uzyskuje wizy do USA. Zamiast tego podejmuje niebezpieczne życie nielegalnego imigranta w Londynie. Po latach Ifemelu odnosi sukces jako autorka bloga, który porusza kwestie rasowe, a Obinze staje się zamożnym mężczyzną w Nigerii.

Gdy Ifemelu wraca do Nigerii, oboje muszą zmierzyć się z przeszłością i uczuciami, które ich łączyły, a także z nową rzeczywistością, w której się znaleźli.

Adichie z niezwykłą subtelnością przedstawia złożoność ich relacji, pokazując, jak przeszłość i teraźniejszość splatają się, tworząc skomplikowaną sieć emocji i zobowiązań. Autorka nie oferuje łatwych rozwiązań, ale raczej skłania czytelnika do refleksji nad naturą miłości, lojalności i osobistego spełnienia.

„Amerykaana” to nie tylko historia miłosna. To głęboka analiza tożsamości w globalnym świecie, krytyczne spojrzenie na rasizm i nierówności społeczne oraz poruszający portret doświadczenia imigracyjnego. Adichie z niezwykłą precyzją opisuje niuanse kulturowe, różnice społeczne i osobiste zmagania swoich bohaterów.

Styl Adichie jest jednocześnie lekki i głęboki. Autorka potrafi z humorem i ironią komentować skomplikowane kwestie społeczne, jednocześnie nie tracąc z oczu emocjonalnej głębi swoich postaci. Jej proza jest bogata w obserwacje kulturowe, co czyni „Amerykaanę” nie tylko poruszającą opowieścią, ale także wnikliwym komentarzem społecznym.

26

"Pokuta", Ian McEwan

„Pokuta” Iana McEwana to powieść, która zgłębia tematy winy, odkupienia i siły wyobraźni. Książka rozpoczyna się w latach 30. XX wieku w Anglii, a jej narracja rozciąga się na kilka dekad, obejmując okres II wojny światowej i czasy powojenne.

Centralną postacią powieści jest Briony Tallis, trzynastoletnia dziewczynka o wybujałej wyobraźni i aspiracjach pisarskich. Jej błędna interpretacja wydarzeń, które obserwuje pewnego letniego dnia, staje się katalizatorem tragicznych wydarzeń, które wpłyną na życie wielu osób: w wyniku jej fałszywych oskarżeń Robbie zostaje niesłusznie skazany za przestępstwo, którego nie popełnił, co rozdziela go od Cecilii i niszczy życie całej rodziny Tallisów.

McEwan przedstawia proces dojrzewania Briony, jej stopniowe uświadamianie sobie konsekwencji swoich czynów i próby naprawienia wyrządzonych krzywd. Autor zgłębia tu temat odpowiedzialności, winy i możliwości odkupienia.

„Pokuta” jest również powieścią o miłości – tragicznej, przerwanej miłości między Cecilią a Robbiem, której losy zostały zdeterminowane przez błąd Briony. McEwan z niezwykłą wrażliwością portretuje tę relację, pokazując jej intensywność i kruchość.

Styl McEwana jest precyzyjny i elegancki. Autor z niezwykłą uwagą oddaje detale – zarówno w opisach zewnętrznego świata, jak i wewnętrznych przeżyć bohaterów. Jego proza jest jednocześnie poetycka i psychologicznie wnikliwa.

„Pokuta” to powieść o wielowarstwowej strukturze, która eksploruje złożoność ludzkiej natury, siłę wyobraźni i jej potencjalnie destrukcyjne skutki, a także możliwość odkupienia poprzez sztukę. 

24

"Listowieść", Richard Powers

„Listowieść” Richarda Powersa to powieść, która splata historie ludzi i drzew, tworząc poruszającą opowieść o naszym stosunku do natury. Książka ta jest ambitnym przedsięwzięciem literackim, łączącym w sobie elementy fikcji, nauki i filozofii.

Główna narracja koncentruje się na grupie aktywistów ekologicznych, którzy podejmują walkę o ochronę starych sekwoi przed wycinką. Powers przedstawia motywacje, dylematy i wyzwania, z jakimi mierzą się ci, którzy decydują się na radykalne działania w obronie środowiska. Poprzez losy tych postaci autor zgłębia złożone relacje między człowiekiem a naturą, stawiając pytania o granice naszego prawa do eksploatacji zasobów naturalnych.

Równolegle do historii aktywistów, Powers prowadzi opowieść o rodzinie, której losy przez pokolenia są nierozerwalnie związane z drzewami. Ta saga rodzinna rozpoczyna się od farmera sadzącego kasztanowce, a kończy na botaniczce badającej fascynujący świat komunikacji między drzewami. Poprzez tę historię autor ukazuje, jak nasze rozumienie natury ewoluowało na przestrzeni lat, od czysto użytkowego podejścia do głębokiego podziwu i naukowej fascynacji.

Kolejnym ważnym wątkiem jest historia weterana wojennego, który znajduje ukojenie i sens życia w lesie. Ta poruszająca opowieść o uzdrawiającej mocy natury stanowi kontrapunkt dla destrukcyjnych działań człowieka wobec środowiska, pokazując, jak głęboko jesteśmy połączeni ze światem przyrody.

Powers w „Listowieści” wykracza daleko poza konwencjonalne ramy powieści. Łączy on rzetelną wiedzę naukową na temat ekologii i biologii drzew z głęboką refleksją filozoficzną nad miejscem człowieka w ekosystemie. Autor przedstawia drzewa nie jako bierne tło dla ludzkich działań, ale jako pełnoprawnych bohaterów opowieści – złożone, komunikujące się ze sobą istoty, których życie rozciąga się na setki, a nawet tysiące lat.

„Listowieść” to także książka o czasie – o różnych jego skalach w świecie ludzi i drzew. Powers skłania czytelników do refleksji nad krótkowzrocznością ludzkiego podejścia do środowiska w kontraście z wielowiekowym trwaniem drzew.

Książki są jak towarzystwo, które sobie człowiek dobiera.

19

"Cokolwiek powiesz, nic nie mów. Zbrodnia i pamięć w Irlandii Północnej", Patrick Radden Keefe

„Cokolwiek powiesz, nic nie mów. Zbrodnia i pamięć w Irlandii Północnej” autorstwa Patricka Raddena Keefe’a to dogłębna analiza jednego z najbardziej dramatycznych okresów w historii Irlandii Północnej. Książka ta, łącząc elementy reportażu śledczego z historyczną narracją, skupia się na tragicznym losie Jean McConville, której zniknięcie w 1972 roku staje się punktem wyjścia do szerszej opowieści o konflikcie znanym jako Troubles.

Keefe odtwarza okoliczności porwania McConville – wdowy i matki dziesięciorga dzieci – przez Irlandzką Armię Republikańską (IRA). Oskarżona o bycie informatorką, McConville stała się jedną z wielu ofiar brutalnego konfliktu, który przez dekady naznaczał życie mieszkańców Irlandii Północnej (wiele lat później ujawniono, że IRA skazała ją na śmierć za rzekome donosicielstwo, chociaż nigdy nie potwierdzono, czy zarzuty były prawdziwe).

Autor nie ogranicza się jednak do samej sprawy McConville. Wykorzystuje ją jako pryzmat, przez który przygląda się szerszemu kontekstowi Troubles. Keefe z niezwykłą starannością kreśli portrety różnych osób uwikłanych w konflikt – od członków IRA, poprzez ich rodziny, aż po zwykłych obywateli, których życie zostało nieodwracalnie zmienione przez falę przemocy.

Książka Keefe’a to nie tylko kronika historycznych wydarzeń, ale też głęboka refleksja nad długofalowymi skutkami konfliktu. Autor bada, jak przemoc i tajemnice wpłynęły na relacje rodzinne i społeczne, jak kształtowały tożsamość kolejnych pokoleń i jak utrudniały proces dochodzenia do prawdy i pojednania.

„Cokolwiek powiesz, nic nie mów” to również opowieść o pamięci – zarówno tej indywidualnej, jak i zbiorowej. Keefe pokazuje, jak trudne jest pogodzenie różnych narracji o przeszłości, jak bolesne może być odkrywanie prawdy i jak skomplikowany jest proces gojenia ran zadanych przez historię.

18

"Lincoln w Bardo", George Saunders

„Lincoln w Bardo” to powieść George’a Saundersa, która zdobyła prestiżową Nagrodę Bookera w 2017 roku. Książka ta stanowi fascynujące połączenie historii, fikcji i elementów nadprzyrodzonych, oferując unikalne spojrzenie na temat żałoby, miłości ojcowskiej i ludzkiej śmiertelności.

Akcja powieści rozgrywa się w 1862 roku, w samym środku wojny secesyjnej, i koncentruje się wokół tragicznego wydarzenia w życiu prezydenta Abrahama Lincolna – śmierci jego 11-letniego syna, Williego. Saunders przenosi czytelnika do świata pomiędzy życiem a śmiercią, do tytułowego Bardo, które w tradycji buddyjskiej jest stanem przejściowym między śmiercią a kolejnym wcieleniem.

Otoczony duchami innych zmarłych, Willie obserwuje, jak jego ojciec, rozdarty między żałobą a obowiązkami prezydenta, odwiedza jego grób każdej nocy. 

Powieść przeplata ze sobą różne głosy – duchów, historyków, a nawet samego Lincolna – tworząc wielowarstwową opowieść o żałobie, pamięci i odkupieniu.

Narracja powieści jest wyjątkowo oryginalna i wielowarstwowa. Saunders tworzy chór głosów – zarówno duchów uwięzionych w Bardo, jak i żywych świadków wydarzeń. Te głosy przeplatają się, tworząc mozaikę perspektyw i doświadczeń. Wśród nich znajdujemy historyczne cytaty, fikcyjne relacje świadków oraz monologi duchów, co tworzy unikalną strukturę narracyjną, przypominającą momentami formę scenariusza lub sztuki teatralnej.

Powieść ta stanowi również komentarz do amerykańskiej historii i tożsamości. Saunders wykorzystuje postać Lincolna i kontekst wojny secesyjnej do zgłębienia tematów rasizmu, niewolnictwa i narodowego podziału, które nadal rezonują we współczesnej Ameryce.

„Lincoln w Bardo” to dzieło, które wymyka się tradycyjnym kategoriom gatunkowym. Jest to jednocześnie powieść historyczna, eksperyment literacki i głęboka medytacja nad ludzką naturą. Saunders stworzył unikalne doświadczenie czytelnicze, które zmusza do refleksji nad życiem, śmiercią, miłością i stratą.

17

"Sprzedawczyk", Paul Beatty

„Sprzedawczyk” to prowokacyjna i kontrowersyjna powieść Paula Beatty’ego, która zdobyła prestiżową Nagrodę Bookera w 2016 roku. Książka ta stanowi ostrą satyrę na temat rasy, tożsamości i współczesnego społeczeństwa amerykańskiego, wykorzystując czarny humor i absurd do poruszenia trudnych i często tabuizowanych tematów.

Główny bohater powieści, którego imienia nigdy nie poznajemy, jest Afroamerykaninem wychowanym w Dickens – fikcyjnej, zubożałej dzielnicy Los Angeles. Jego dzieciństwo jest naznaczone niekonwencjonalnymi eksperymentami społecznymi prowadzonymi przez jego ojca, samotnego rodzica i psychologa. Te doświadczenia kształtują jego unikalne spojrzenie na świat i rasę, co staje się fundamentem dla jego późniejszych, szokujących działań.

Beatty kreśli obraz społeczności, która stopniowo zanika – Dickens zostaje wymazane z map, a jego mieszkańcy popadają w zapomnienie. W odpowiedzi na tę sytuację, główny bohater podejmuje radykalne kroki, aby przywrócić swoją społeczność do życia. Paradoksalnie, robi to poprzez próbę przywrócenia niewolnictwa i segregacji rasowej, co prowadzi do absurdalnej i szokującej sytuacji.

Autor wykorzystuje te ekstremalne okoliczności do zgłębienia skomplikowanych kwestii rasowych w Ameryce. Beatty bezlitośnie atakuje stereotypy, polityczną poprawność i powierzchowne podejście do problemów rasowych. Jego satyra nie oszczędza nikogo – od liberałów po konserwatystów, od aktywistów po zwykłych obywateli.

Kulminacją powieści jest proces przed Sądem Najwyższym, gdzie główny bohater musi bronić swoich kontrowersyjnych działań. Ta scena staje się platformą dla szerszej dyskusji na temat amerykańskiego systemu prawnego, historii rasowej i koncepcji sprawiedliwości.

Powieść Beatty’ego jest odważna, prowokacyjna i często niewygodna, ale właśnie dzięki temu staje się ważnym głosem w dyskusji o rasie we współczesnej Ameryce. „Sprzedawczyk” zmusza czytelnika do wyjścia poza strefę komfortu, oferując świeże, choć kontrowersyjne spojrzenie na problemy, które nadal definiują amerykańskie społeczeństwo. To dzieło, które długo pozostaje w pamięci, skłaniając do głębszej refleksji nad kwestiami rasy, tożsamości i społecznej sprawiedliwości.

15

"Pachinko", Min Jin Lee

„Pachinko” to epická saga rodzinna autorstwa Min Jin Lee, opublikowana w 2017 roku, która zdobyła szerokie uznanie krytyków i czytelników na całym świecie. Powieść ta oferuje głębokie i poruszające spojrzenie na doświadczenia koreańskich imigrantów w Japonii na przestrzeni czterech pokoleń, począwszy od wczesnych lat XX wieku.

Historia rozpoczyna się w Korei w 1910 roku, gdy młoda Sunja, córka biednych ale szanowanych właścicieli pensjonatu, zachodzi w ciążę z żonatym, zamożnym mężczyzną. Odmawiając zostania jego kochanką, Sunja decyduje się na małżeństwo z chrześcijańskim pastorem, który oferuje jej nowe życie w Japonii. Ta decyzja staje się punktem zwrotnym, który kształtuje losy kolejnych pokoleń jej rodziny.

Lee  kreśli panoramiczny obraz życia koreańskich imigrantów w Japonii, ukazując złożoność ich doświadczeń w kraju, który często traktuje ich z pogardą i nieufnością. Powieść szczegółowo opisuje trudności, z jakimi muszą się mierzyć bohaterowie – od dyskryminacji w edukacji i zatrudnieniu, po problemy z tożsamością i poczuciem przynależności.

Tytułowe „pachinko”, popularna w Japonii gra hazardowa podobna do pinballa, staje się centralną metaforą powieści. Symbolizuje ono niepewność losu bohaterów, ich zmagania z przypadkiem i determinacją w dążeniu do lepszego życia. Wielu koreańskich imigrantów znajduje zatrudnienie w branży pachinko, co często wiąże się z społecznym ostracyzmem, ale jednocześnie oferuje szansę na finansowy sukces.

Lee portretuje kolejne pokolenia rodziny Sunji, ukazując, jak każde z nich na swój sposób próbuje odnaleźć swoje miejsce w społeczeństwie. Powieść zgłębia tematy tożsamości, asymilacji i dziedzictwa kulturowego, pokazując, jak bohaterowie balansują między zachowaniem swoich koreańskich korzeni a pragnieniem akceptacji w japońskim społeczeństwie.

Autorka nie stroni od trudnych tematów, takich jak kolonializm, wojna, rasizm czy patriarchat. Jednocześnie „Pachinko” jest pełne ciepła i humanizmu, ukazując siłę rodzinnych więzi, miłości i ludzkiej wytrwałości w obliczu przeciwności losu.

13

"Droga", Cormac McCarthy

„Droga” to postapokaliptyczna powieść amerykańskiego pisarza Cormaca McCarthy’ego, opublikowana w 2006 roku i uhonorowana Nagrodą Pulitzera. Książka przedstawia surową, ale głęboko poruszającą historię ojca i syna wędrujących przez zniszczony, postapokaliptyczny krajobraz Ameryki.

McCarthy kreśli obraz świata po bliżej nieokreślonej katastrofie, która zniszczyła większość życia na Ziemi. W tym ponurym, szarym krajobrazie, gdzie popiół pokrywa wszystko, a słońce jest ledwo widoczne przez ciężkie chmury, dwaj bezimienni bohaterowie – ojciec i syn – przemierzają opustoszałe tereny w kierunku południowego wybrzeża. Mają nadzieję, że tam znajdą cieplejszy klimat i lepsze warunki do życia.

Autor opisuje codzienne zmagania bohaterów. Muszą oni stawiać czoła nie tylko surowemu, wrogiem środowisku, ale także zagrożeniom ze strony innych ocalałych, którzy w desperacji uciekli się do kanibalizmu i bandytyzmu. McCarthy nie stroni od brutalnych opisów rzeczywistości, w której przyszło żyć bohaterom, co jeszcze bardziej podkreśla ich heroizm i determinację.

Centralne miejsce w powieści zajmuje relacja między ojcem a synem. Ojciec, świadomy, że umiera, robi wszystko, by chronić swojego syna i przygotować go do życia w tym bezlitosnym świecie. Jednocześnie stara się zachować w chłopcu człowieczeństwo i nadzieję, ucząc go moralności w świecie, gdzie moralność wydaje się nie mieć już znaczenia. Ich wzajemna miłość i oddanie stanowią promyk światła w otaczającej ich ciemności.

McCarthy bada granice ludzkiej wytrzymałości i etyki w ekstremalnych warunkach. Stawia pytania o naturę dobra i zła, o to, co czyni nas ludźmi, i jak zachować człowieczeństwo w świecie pozbawionym nadziei. Powieść porusza również temat odpowiedzialności – zarówno rodzicielskiej, jak i wobec ludzkości jako całości.

Książka McCarth’ego stała się nie tylko bestsellerem, ale także ważnym głosem w dyskusji na temat przyszłości ludzkości i naszej odpowiedzialności za planetę. „Droga” to poruszające, często trudne, ale niezwykle istotne dzieło, które na długo pozostaje w pamięci czytelnika.

12

"Rok magicznego myślenia", Joan Didion

„Rok magicznego myślenia” to przejmująca, autobiograficzna książka amerykańskiej pisarki Joan Didion, opublikowana w 2005 roku. Dzieło to stanowi intymne i szczere studium żałoby, straty i procesu radzenia sobie z traumą.

Didion opisuje rok swojego życia po nagłej śmierci męża, pisarza Johna Gregory’ego Dunne’a, który zmarł na atak serca 30 grudnia 2003 roku. Tragedia ta zbiega się z poważną chorobą ich jedynej córki, Quintany Roo, która w tym czasie zapada w śpiączkę z powodu sepsy. Te dwa dramatyczne wydarzenia stają się punktem wyjścia dla głębokiej refleksji Didion nad naturą żałoby i miłości.

Autorka z niezwykłą szczerością analizuje swoje emocje i zachowania w okresie żałoby. Tytułowe „magiczne myślenie” odnosi się do irracjonalnego przekonania, że można w jakiś sposób odwrócić bieg wydarzeń lub przywrócić zmarłego do życia. Didion opisuje, jak jej umysł próbuje radzić sobie z rzeczywistością, w której jej mąż już nie żyje, jednocześnie kurczowo trzymając się nadziei, że to wszystko jest tylko tymczasowe.

Książka jest również hołdem złożonym 40-letniemu małżeństwu Didion i Dunne’a. Autorka przeplata wspomnienia z ich wspólnego życia z opisami swojego obecnego stanu, tworząc poruszający portret długotrwałego związku i jego nagłego końca. Didion dzieli się intymnymi szczegółami swojego życia małżeńskiego, pracy twórczej i codziennych rytuałów, które nagle straciły sens.

„Rok magicznego myślenia” to nie tylko osobista historia, ale także refleksja nad tym, jak społeczeństwo i kultura radzą sobie z tematami śmierci i żałoby. Didion konfrontuje się z rytuałami żałoby, medycznymi i prawnymi aspektami śmierci, a także z własnymi przekonaniami na temat życia i przemijania.

Książka ta stanowi również studium ludzkiej psychiki w obliczu traumy. Didion bada, jak umysł próbuje chronić się przed bolesną rzeczywistością, jednocześnie starając się ją zrozumieć i zaakceptować. Autorka nie unika trudnych tematów, takich jak poczucie winy ocalałego czy strach przed zapomnieniem.

Ludzie przestają myśleć, gdy przestają czytać.

10

"Gilead", Marilynne Robinson

„Gilead” to przejmująca i głęboko refleksyjna powieść amerykańskiej pisarki Marilynne Robinson, nagrodzona Pulitzerem w 2005 roku. Książka ma formę długiego listu, który John Ames, 76-letni pastor z małego miasteczka Gilead w Iowa, pisze do swojego siedmioletniego syna.

Ames, świadomy zbliżającej się śmierci z powodu choroby serca, pragnie przekazać synowi swoje dziedzictwo duchowe i rodzinne. W swoim liście splata osobiste wspomnienia, refleksje teologiczne i filozoficzne oraz historię swojej rodziny, tworząc bogaty obraz życia w amerykańskim Środkowym Zachodzie na przestrzeni trzech pokoleń.

Robinson kreśli postać Johna Amesa – człowieka głębokiej wiary, ale jednocześnie pełnego wątpliwości i ludzkich słabości. Poprzez jego narrację autorka zgłębia tematy wiary, miłości, przebaczenia i relacji międzyludzkich. Ames dzieli się z synem swoimi przemyśleniami na temat życia, śmierci, natury Boga i ludzkiej egzystencji, tworząc swego rodzaju duchowy testament.

Styl Robinson charakteryzuje się niezwykłą dbałością o język i detal. Autorka tworzy gęstą, medytacyjną prozę, pełną poetyckich opisów codzienności i głębokich rozważań teologicznych. „Gilead” to powieść, która rozwija się powoli, skupiając się bardziej na wewnętrznym życiu bohatera niż na zewnętrznych wydarzeniach.

„Gilead” to nie tylko powieść o wierze i rodzinie, ale także głęboka refleksja nad amerykańską tożsamością, historią i duchowością. Robinson tworzy intymny portret człowieka i społeczności, jednocześnie dotykając uniwersalnych tematów miłości, straty, winy i odkupienia. To dzieło, które skłania do refleksji nad sensem życia, relacjami międzyludzkimi i naturą wiary, pozostawiając czytelnika z wieloma pytaniami i przemyśleniami długo po zakończeniu lektury.

9

"Nie opuszczaj mnie", Kazuo Ishiguro

„Nie opuszczaj mnie” to powieść brytyjskiego pisarza japońskiego pochodzenia, Kazuo Ishiguro, opublikowana w 2005 roku. Autor tworzy dystopijną wizję alternatywnej Anglii końca XX wieku, łącząc elementy science fiction z głębokim studium psychologicznym i etycznym.

Główna bohaterka i narratorka, Kathy H., opowiada historię swojego życia i przyjaźni z Ruth i Tommym. Troje głównych bohaterów dorasta w ekskluzywnej szkole z internatem o nazwie Hailsham, która na pierwszy rzut oka wydaje się idyllicznym miejscem. Jednak w miarę rozwoju narracji, czytelnik, wraz z bohaterami, stopniowo odkrywa przerażającą prawdę o ich przeznaczeniu.

Ishiguro buduje napięcie, powoli odsłaniając, że Kathy, Ruth i Tommy są klonami, stworzonymi w celu dostarczania organów do przeszczepów dla „normalnych” ludzi. Ta wiedza rzuca cień na całe ich życie, determinując ich przyszłość i stawiając fundamentalne pytania o naturę człowieczeństwa.

Autor skupia się na relacjach między trójką przyjaciół, ich miłościach, rywalizacjach i lojalności wobec siebie. Ishiguro przedstawia, jak bohaterowie próbują odnaleźć sens i wartość w swoim życiu, mimo świadomości ich tragicznego przeznaczenia.

„Nie opuszczaj mnie” to nie tylko powieść o klonach i etycznych dylematach związanych z postępem naukowym. To przede wszystkim głęboko ludzka historia o przyjaźni, miłości i poszukiwaniu tożsamości. Ishiguro bada, co czyni nas ludźmi, jak radzimy sobie ze świadomością własnej śmiertelności i jaką wartość ma życie w obliczu nieuchronnego końca.

8

"Austerlitz", W.G. Sebald

„Austerlitz” to dzieło niemieckiego pisarza W.G. Sebalda, które łączy w sobie elementy powieści, eseju historycznego i albumu fotograficznego. Książka ta, opublikowana w 2001 roku, stanowi refleksję nad tematami pamięci, tożsamości i wpływu historii na losy jednostek.

Narracja rozpoczyna się od przypadkowego spotkania narratora z tajemniczym Jacques’em Austerlitzem na dworcu w Antwerpii. To spotkanie staje się początkiem serii rozmów, podczas których Austerlitz stopniowo odkrywa przed narratorem historię swojego życia.

Sebald prowadzi czytelnika przez skomplikowane losy Austerlitza, który jako małe dziecko został ewakuowany z Pragi do Walii tuż przed wybuchem II wojny światowej. Wychowany przez walijską rodzinę, Austerlitz przez większość życia nie zna swojej prawdziwej tożsamości. Dopiero jako dorosły mężczyzna odkrywa swoje żydowskie pochodzenie, co rozpoczyna jego podróż w poszukiwaniu informacji o losach rodziców i własnej przeszłości.

Autor splata osobistą historię Austerlitza z szerszym kontekstem europejskiej historii XX wieku. Podróż bohatera przez różne miejsca – od Pragi, przez Londyn, po Paryż – staje się pretekstem do refleksji nad architekturą, sztuką i kulturą Europy, a także nad tym, jak przeszłość kształtuje teraźniejszość.

Unikalna forma narracyjna Sebalda, łącząca tekst z czarno-białymi fotografiami, tworzy wielowarstwową opowieść. Zdjęcia, często nieopisane i pozornie niezwiązane z tekstem, pełnią rolę wizualnych śladów pamięci, dodając głębi i autentyczności narracji.

„Austerlitz” to przede wszystkim studium pamięci – zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej. Sebald bada, jak traumatyczne doświadczenia kształtują tożsamość, jak przeszłość może być jednocześnie ukryta i wszechobecna. Książka porusza trudne tematy Holokaustu i jego długotrwałych skutków, ale robi to w sposób subtelny i refleksyjny.

Styl Sebalda charakteryzuje się płynnym przechodzeniem między faktami historycznymi, osobistymi wspomnieniami i filozoficznymi rozważaniami. Autor tworzy gęstą, melancholijną atmosferę, która doskonale oddaje poczucie wyobcowania i poszukiwania tożsamości głównego bohatera.

7

"Kolej podziemna", Colson Whitehead

„Kolej podziemna” to nagrodzona Pulitzerem powieść, która przedstawia historię amerykańskiego niewolnictwa. Whitehead łączy fakty historyczne z elementami fikcji i realizmu magicznego, tworząc alegoryczną opowieść o rasizmie w Ameryce.

Główną bohaterką jest Cora, młoda niewolnica pracująca na plantacji bawełny w Georgii. Zdesperowana i zdeterminowana, decyduje się na ucieczkę na Północ, korzystając z pomocy tajemniczej Kolei Podziemnej. Whitehead dokonuje tu kluczowego zabiegu literackiego – historyczna sieć pomocy dla zbiegłych niewolników zostaje przedstawiona jako dosłowna, fizyczna kolej działająca pod ziemią.

Podróż Cory przez różne stany Ameryki staje się metaforą podróży przez różne oblicza rasizmu i opresji. Każdy przystanek na jej drodze reprezentuje inny aspekt doświadczenia czarnoskórych Amerykanów – od brutalnego niewolnictwa w Georgii, przez pozornie postępową, ale pełną ukrytego rasizmu Południową Karolinę, po terror Północnej Karoliny, gdzie czarnoskórzy są ścigani i zabijani.

Whitehead splata losy Cory z szerszym kontekstem historycznym i społecznym. Wprowadza postać bezwzględnego łowcy niewolników, Ridgewaya, którego nieustępliwy pościg za Corą symbolizuje ciągłe zagrożenie i presję, jakiej poddawani byli zbiegli niewolnicy.

Styl Whiteheada, łączący surowy realizm z elementami fantastycznymi, tworzy niezwykłą, poruszającą narrację. „Kolej podziemna” to dzieło, które nie tylko opowiada historię, ale także zmusza czytelnika do przemyślenia na nowo amerykańskiej historii i jej wpływu na teraźniejszość.

5

"Korekty", Jonathan Franzen

„Korekty” to wielowątkowa saga rodzinna, która zdobyła National Book Award w 2001 roku. Franzen kreśli w niej złożony i często satyryczny obraz amerykańskiej klasy średniej na przełomie tysiącleci, koncentrując się na losach rodziny Lambertów.

W centrum opowieści znajduje się Alfred Lambert, patriarcha rodziny, zmagający się z postępującą chorobą Parkinsona. Jego żona Enid, próbując utrzymać pozory normalności, desperacko dąży do zorganizowania ostatniego wspólnego Bożego Narodzenia. Te wysiłki stają się katalizatorem dla ukazania skomplikowanych relacji w rodzinie.

Franzen zgłębia losy trojga dorosłych dzieci Lambertów, każdego borykającego się z własnymi problemami. Gary, najstarszy syn, zmaga się z depresją i kryzysem małżeńskim. Chip, środkowe dziecko, po utracie posady akademickiej, szuka swojego miejsca w życiu, wplątując się w wątpliwe przedsięwzięcia. Najmłodsza Denise, utalentowana szefowa kuchni, zmaga się z kwestiami tożsamości seksualnej i nieudanymi związkami.

Autor przeplata indywidualne historie członków rodziny z szerszym kontekstem społecznym i kulturowym Ameryki końca XX wieku. Franzen porusza tematy takie jak wpływ konsumpcjonizmu, presja sukcesu, zmieniające się normy społeczne czy wpływ nowych technologii na relacje międzyludzkie.

„Korekty” to nie tylko kronika rodzinnych dysfunkcji, ale także głęboka analiza rozczarowania amerykańskim snem. Franzen bada, jak ambicje i oczekiwania kształtują życie bohaterów, często prowadząc do frustracji i poczucia niespełnienia. Jednocześnie, mimo często cierpkiego humoru i krytycznego spojrzenia, autor zachowuje empatię wobec swoich postaci.

3

"W komnatach Wolf Hall", Hilary Mantel

„W komnatach Wolf Hall” to pierwsza część trylogii historycznej Hilary Mantel, nagrodzona prestiżową Nagrodą Bookera w 2009 roku. Powieść przenosi czytelnika do XVI-wiecznej Anglii, skupiając się na postaci Thomasa Cromwella, jednej z najbardziej kontrowersyjnych i wpływowych osób na dworze Henryka VIII.

Mantel przedstawia Cromwella jako złożoną postać – syna kowala z Putney, który dzięki swojej inteligencji, ambicji i umiejętnościom politycznym wspina się po szczeblach kariery, by stać się jednym z najbliższych doradców króla. Akcja powieści rozgrywa się w latach 20. i 30. XVI wieku, koncentrując się na próbach Henryka VIII unieważnienia małżeństwa z Katarzyną Aragońską i poślubienia Anny Boleyn, co prowadzi do początku rozłamu między Anglią a Kościołem katolickim.

Autorka odmalowuje skomplikowaną sieć intryg dworskich, ukazując rywalizację Cromwella z innymi wpływowymi postaciami, takimi jak Thomas More czy kardynał Wolsey. Historia opowiedziana jest z perspektywy Cromwella, co pozwala czytelnikowi głębiej zrozumieć jego motywacje i sposób myślenia.

Mantel używa współczesnego języka, co czyni narrację bardziej przystępną dla dzisiejszego czytelnika, jednocześnie oferując szczegółowy i barwny opis życia codziennego w tudorowskiej Anglii. Powieść zgłębia tematy władzy, ambicji i lojalności, przedstawiając fascynujące studium ludzkiej natury w kontekście politycznych rozgrywek.

1

"Genialna przyjaciółka", Elena Ferrante

„Genialna przyjaciółka” to pierwsza część tetralogii neapolitańskiej autorstwa Eleny Ferrante, która z niezwykłą precyzją i wrażliwością śledzi życie dwóch przyjaciółek, Eleny Greco (Lenù) i Lili Cerullo, od dzieciństwa do starości. Akcja powieści rozpoczyna się w ubogiej dzielnicy Neapolu w latach 50. XX wieku, kreśląc żywy i autentyczny obraz powojennych Włoch oraz charakterystycznej atmosfery tego portowego miasta.

Centralna oś narracji skupia się na skomplikowanej przyjaźni między Lenù i Lilą, które mimo różnic w osobowości i życiowych wyborach, pozostają nierozerwalnie związane. Ta relacja staje się motorem napędowym fabuły, ukazując złożoność ludzkich więzi. 

Autorka przedstawia proces dojrzewania bohaterek, ich edukację, pierwsze miłości i ambicje na tle dynamicznie zmieniających się Włoch. Osobiste historie Lenù i Lili splatają się z szerszym kontekstem społeczno-historycznym, tworząc wielowymiarowy obraz epoki. Ferrante zgłębia tematy klasowych różnic, roli kobiet w konserwatywnym społeczeństwie oraz edukacji jako drogi do społecznego awansu.

„Genialna przyjaciółka” oferuje przenikliwą analizę relacji międzyludzkich i społecznych struktur. Autorka tworzy panoramiczny portret neapolitańskiej społeczności, z jej specyficznymi kodami zachowań, ukrytymi hierarchiami i konfliktami. Książka jest również głębokim studium dojrzewania i odkrywania własnej tożsamości w świecie pełnym ograniczeń i oczekiwań wobec młodych kobiet.

Powieść z niezwykłą precyzją oddaje atmosferę Neapolu lat 50. i 60., z jego barwnymi postaciami, złożonymi relacjami rodzinnymi i sąsiedzkimi oraz specyficznym dialektem. Ferrante kreśli obraz społeczeństwa w okresie transformacji, od powojennej biedy po początki ekonomicznego boomu, ukazując, jak te zmiany wpływają na życie jednostek i całej społeczności.

Nie ma książek moralnych lub niemoralnych. Są książki napisane dobrze lub źle.

Chcesz mieć tę listę świetnych książek zawsze pod ręką - wypełnij poniższy formularz 🙂

Zestawienie PDF najlepszych książek New York Times w kilka sekund trafi na Twoją skrzynkę!

otrzymaj Zestawienie książek już teraz 🙂

Warunkiem otrzymania zestawiania jest zapisanie się na newsletter. Obiecujemy nie spamować!

Dane płatności

Twoje zamówienie

Twoje dane osobowe będą użyte do przetworzenia zamówienia, ułatwienia korzystania ze strony internetowej oraz innych celów opisanych w naszej privacy policy.

Potwierdzam także zapoznanie się z Polityką prywatności.

Wisława Szymborska, "Miłość od pierwszego wejrzenia"